De gedachte dat het opkomen van de psychologie als een genezings proces kan worden beschouwd, is voor zover ik weet het eerst geuit door de Nederlandse filosoof en psycholoog Heymans. In een hoogst merkwaardige redevoering in 1909, De toekomstige eeuw der psychologie, wees Heymans op de achteruitgang van de mens en de gemeen schap, de verloren gegane […]
In het Rijke Roomse Leven van de jaren vijftig ontstond er een zekere cultus rond de figuur van Maria Goretti. Er deden bidprentjes de ronde die haar waren gewijd en in het zuiden van het land werden er zelfs kerken en scholen naar haar genoemd. Ik herinner mij dat mijn jongste zusje ter gelegenheid van […]
Toen ik zo’n jaar of veertien was fantaseerde wel eens dat ik een oliedruppel was. Ik had ergens gelezen dat moleculaire structuur van olie zodanig was dat één druppel olie zich vrijwel eindeloos op het oppervlak van de zee kon uitspreiden. De moleculen onttakelden zich dan in hele lange ketens die zo een vliesdun olietapijt […]
Postmoderne filosofen hebben de neiging om concepten uit de exacte wetenschap uit hun verband te rukken en alleen metaforisch te gebruiken. Vooral de Franse postmodernisten hebben hier een handje van. Dergelijke praktijken werden genadeloos ontmaskerd door twee natuurkundigen, Alan Sokal en Jean Bricmont, die – door close reading toe te passen op een aantal teksten […]
(Foto: Dolph Kessler) Toen ik zo’n jaar of veertien was fantaseerde wel eens dat ik een oliedruppel was. Ik had ergens gelezen dat moleculaire structuur van olie zodanig was dat één druppel olie zich vrijwel eindeloos op het oppervlak van de zee kon uitspreiden. De moleculen onttakelden zich dan in hele lange ketens die zo […]
Een wereld zonder grenzen heeft alleen in het paradijs bestaan. Toen de onschuld verdween, verscheen de engel aan de poort als de eerste grenswachter. De wereld is ontstaan door een grens te trekken. Ze eindigt bovendien, zoals ze ooit is begonnen : met een grens. Petrus aan de hemelpoort, de oude veerman Charon met de […]
Albert Willem van Renterghem (1874-1944) Boze tongen beweren dat onder onze ogen een narcistische samenleving is ontstaan, een maatschappij zonder enig gevoel of mededogen, een wereld van Facebook-ego’s, verstopte zintuigen en openbare bekentenissen op tv van de meest intieme drama’s. Niemand voelt nog een schok, iedereen lijkt onder hypnose. Internet biedt een embryonale ruimte van […]
Dat schreef de dichter Roland Holst in 1937 in Een winter aan zee. Wat is poëzie anders dan een onzeker gissen aan de oever van een onstuimige en onoverzichtelijke zee. Roland Holst schrijf traadselachtige woorden. Het besef van dood, seksuele en mystieke eenwording en een verlangen naar de eeuwigheid komen samen in zijn poëzie. Mystieke liefde zonder […]
Ludwig Binswanger en Ellen West Achter het kabaal dat hij maakte, gingen onzekerheid, aarzeling en inconsequentheid schuil. Zijn overgevoeligheid voor persoonlijke kritiek, zijn onvermogen een discussie met rationele argumenten te voeren, zijn onbeheerste woede-uitbarstingen, zijn extreme weerzin iets formeel vast te leggen: het waren evenzovele kenmerken van een onevenwichtige persoonlijkheid, die zijn gedrag tot op […]
Kristallnacht, the day after, Berlijn 10 november 1938 Hoe kon het gebeuren dat enkele decennia geleden zoveel mensen in zo korte tijd hun menselijkheid verloren? En hoe zou dat nu opnieuw kunnen gebeuren? Maar belangrijker nog: hoe moet het zijn geweest om slachtoffer te zijn van de Holocaust? Hoe is het om je ‘mens-zijn’ volledig […]
‘Levend van wortels, bessen en een beetje visserij en jacht kenden zij het geloof dat de aarde aan het verouderen was, en daarom in een kosmische catastrofe vernieuwd moest worden. Vallende sterren en aardbevingen zouden de tekenen zijn van het laatste der dagen. Zo nu en dan stond er een ziener op, die in trance […]
Volgens wetenschappelijk bewezen inzichten berusten een belangrijk deel van Hitlers successen als redenaar op het feit, dat hij bij het speken over zo’n buitengewoon modulatie-vermogen beschikte, dat hij in staat was door middel van het 2 1/2 octaaf omvattende frequentiebereik van zijn stem de logische denkfuncties van de grote hersenen van zijn toehoorders af te […]
Soms verbeeld ik me hoe het zou zijn als ik Hitler ontmoet had, zoals hij was als jongeman tijdens zijn verblijf in Wenen. Berooid en lichtelijk wanhopig, zijn brood verdienend met plichtmatige architectuurtekeningen die als ansichtkaart werden verkocht. De jonge Hitler zat jarenlang aan de grond, zonder uitzicht op een carrière als kunstenaar. Zijn romantische […]
Moritz von Schwind, De droom van de gevangene, 1837 ‘En de kerk zelf – is zij niet het katholieke gekkenhuis als uiteindelijk ideaal? De aarde in het algemeen als gekkenhuis? – de religieuze mens, zoals de kerk hem wil, is een typische décadent; het tijdstip waarop een religieuze crisis een volk in haar greep krijgt […]
‘Laten we ons het volgende voorstellen: in een kelderwoning die uit twee stampvolle kamers bestaat, woont een arbeidersfamilie ( … ) Onder de vijf kinderen is een jongen van, laten we zeggen, drie jaar oud. Op deze leeftijd wordt een kind zich bewust van zijn indrukken. Bij begaafde mensen zijn zelfs nog op bejaarde leeftijd […]
“Klaarblijkelijk wordt er ook nog steeds, vanuit een bepaalde belanghebbende hoek, veel moeite gedaan om dwaalsporen en rookgordijnen te genereren teneinde de Protocollen voor eens en voor altijd naar het rijk der fabelen te verwijzen.” Aldus een van de passages uit het omstreden boek Hitlers diamanten dat onlangs door uitgeverij Aspekt uit de handel is genomen. […]