Albert Willem van Renterghem (1874-1944) Boze tongen beweren dat onder onze ogen een narcistische samenleving is ontstaan, een maatschappij zonder enig gevoel of mededogen, een wereld van Facebook-ego’s, verstopte zintuigen en openbare bekentenissen op tv van de meest intieme drama’s. Niemand voelt nog een schok, iedereen lijkt onder hypnose. Internet biedt een embryonale ruimte van […]
Dat schreef de dichter Roland Holst in 1937 in Een winter aan zee. Wat is poëzie anders dan een onzeker gissen aan de oever van een onstuimige en onoverzichtelijke zee. Roland Holst schrijf traadselachtige woorden. Het besef van dood, seksuele en mystieke eenwording en een verlangen naar de eeuwigheid komen samen in zijn poëzie. Mystieke liefde zonder […]
Ludwig Binswanger en Ellen West Achter het kabaal dat hij maakte, gingen onzekerheid, aarzeling en inconsequentheid schuil. Zijn overgevoeligheid voor persoonlijke kritiek, zijn onvermogen een discussie met rationele argumenten te voeren, zijn onbeheerste woede-uitbarstingen, zijn extreme weerzin iets formeel vast te leggen: het waren evenzovele kenmerken van een onevenwichtige persoonlijkheid, die zijn gedrag tot op […]
Kristallnacht, the day after, Berlijn 10 november 1938 Hoe kon het gebeuren dat enkele decennia geleden zoveel mensen in zo korte tijd hun menselijkheid verloren? En hoe zou dat nu opnieuw kunnen gebeuren? Maar belangrijker nog: hoe moet het zijn geweest om slachtoffer te zijn van de Holocaust? Hoe is het om je ‘mens-zijn’ volledig […]
‘Levend van wortels, bessen en een beetje visserij en jacht kenden zij het geloof dat de aarde aan het verouderen was, en daarom in een kosmische catastrofe vernieuwd moest worden. Vallende sterren en aardbevingen zouden de tekenen zijn van het laatste der dagen. Zo nu en dan stond er een ziener op, die in trance […]
Volgens wetenschappelijk bewezen inzichten berusten een belangrijk deel van Hitlers successen als redenaar op het feit, dat hij bij het speken over zo’n buitengewoon modulatie-vermogen beschikte, dat hij in staat was door middel van het 2 1/2 octaaf omvattende frequentiebereik van zijn stem de logische denkfuncties van de grote hersenen van zijn toehoorders af te […]
Soms verbeeld ik me hoe het zou zijn als ik Hitler ontmoet had, zoals hij was als jongeman tijdens zijn verblijf in Wenen. Berooid en lichtelijk wanhopig, zijn brood verdienend met plichtmatige architectuurtekeningen die als ansichtkaart werden verkocht. De jonge Hitler zat jarenlang aan de grond, zonder uitzicht op een carrière als kunstenaar. Zijn romantische […]
Moritz von Schwind, De droom van de gevangene, 1837 ‘En de kerk zelf – is zij niet het katholieke gekkenhuis als uiteindelijk ideaal? De aarde in het algemeen als gekkenhuis? – de religieuze mens, zoals de kerk hem wil, is een typische décadent; het tijdstip waarop een religieuze crisis een volk in haar greep krijgt […]
‘Laten we ons het volgende voorstellen: in een kelderwoning die uit twee stampvolle kamers bestaat, woont een arbeidersfamilie ( … ) Onder de vijf kinderen is een jongen van, laten we zeggen, drie jaar oud. Op deze leeftijd wordt een kind zich bewust van zijn indrukken. Bij begaafde mensen zijn zelfs nog op bejaarde leeftijd […]
“Klaarblijkelijk wordt er ook nog steeds, vanuit een bepaalde belanghebbende hoek, veel moeite gedaan om dwaalsporen en rookgordijnen te genereren teneinde de Protocollen voor eens en voor altijd naar het rijk der fabelen te verwijzen.” Aldus een van de passages uit het omstreden boek Hitlers diamanten dat onlangs door uitgeverij Aspekt uit de handel is genomen. […]
Met mijn vier zussen Mariet, Trees, Lucie en Cornelie, voor mijn ouderlijk huis aan de Johannes van der Waalsstraat 33 in Amsterdam, zomer 1954. ‘In het hoofdstuk over de herinnering van zijn in 1953 ver schenen dagboekfragmenten beschrijft Jean Cocteau wat hem overkwam toen hij als volwassene de straat inliep, waar zich een goed deel van […]
Fred Landsman in zijn atelier in Holwerd, gistermiddag 14.00 uur ‘Als je zin hebt te komen kijken, van harte. Afstand houden is hier prima te doen. Zat vanmiddag met een mondkapje in de bus naar Dokkum om een paar boeken op te halen. Ben geraakt door het werk van Jon Fosse, zegt je dat iets? ‘ Aldus […]
Tussen 1945 tot 1959 is Maria 56 keer verschenen aan de Amsterdamse kantoormedewerkster Ida Peerdeman (1905-1996). Gerard Reve, die destijds bij Ida Peerdeman in de buurt woonde, was diep onder indruk van haar visioenen. Bij zijn huldiging in 1968 in de Allerheiligste Hartkerk kwam hij er zelfs rond voor uit: ‘Ik ben erg voor de […]
De zee, de zee. We hebben heimwee naar de zee, de oerzee die zonder ophouden dezelfde wezens voortbrengt, verbaasd te leven en onophoudelijk dezelfde woorden sprekend die als schelpen aanspoelen op hetzelfde strand. Heimwee is het verlies van het vroeger, het vruchtwater, de tijd die er ooit was toen alles nog wees naar het midden van […]
Simon Vestdijk en Fokke Sierksma ‘Hwat ik tige nijsgjirrich foun, in pear jier lyn kaem ik op ús téologysk ynstitút yn Leiden. Dêr sieten hwat professoren en studinten to thédrinken en op de iene of oare manier keam it petear mei de studinten yn dy rjochting. Ik sei: “Ik denk niet dat de naam Reitsum […]