‘Wanneer wij de geschiedenis van de mensheid beschouwen, nemen wij slechts de uiterste buitenkant der gebeurtenissen waar, en deze dan nog verwrongen in de troebele spiegel der traditie. Wat echter eigenlijk is gebeurd, onttrekt zich aan de vorsersblik van de historicus, want het eigenlijke historische gebeuren ligt diep verborgen, door allen geleefd en door niemand […]

‘Het hof acht zich in deze onbevoegd en wijst de zaak terug 
naar …’ Typisch dat de wereld van de rechtspraak zoiets
 kent. Dat moesten de sociologen ook meer doen. Als ‘nihilisme’, ‘vereenzaming’ en andere kwesties zoals deze aan de orde komen, deze terugwijzen naar de eigentijdse literatoren of bevooroordeelde leken. Moet  de sociologie zich […]

‘Kijk, als morgen in de krant staat dat we ontdekt hebben dat God bestaat, zal ik denken: nou en, wat maakt het uit? Al die mensen die vermoord zijn, dat is toch niet ongedaan te maken? Het maakt geen bal uit of hij bestaat. Integendeel, dat zou het alleen maar erger maken. Voor hém, als […]

Hoe zit het eigenlijk met de jeugd van Geert Wilders? Heeft hij soms een trauma opgelopen? Vanwaar die verongelijktheid en die extreme geldingsdrang? Wilders is een Einzelgänger, maar dat niet alleen, hij moet altijd in de contramine. Heeft hij dat niet genoeg kunnen doen in zijn puberteit? Wat had hij voor een vader? Heeft hij […]

‘Zodra het doel [van de creatieve therapie] mij duidelijk 
is, begin ik te schilderen. Terwijl de creatief therapeut 
nog met zijn inleidende verhaal bezig is, vertaal ik direct 
in kleuren wat hij in woord en gebaar zegt: rood voor gevaarlijke begrippen, blauw voor volle, diepe begrippen, 
zoals de zee ook blauw is, groen voor levendigheid, […]

Emile Coué (1857-1926)  ‘Te midden van de 
grofste ik- en hebzucht, zien we hier 
en daar en overal de nieuwe koers baan breken, het nieuwe boven komen. Godsdienstige richtingen als Christian Science, 
New Thought enz.; Theosofie; methoden als die van Coué; philosofen als Bergson, met wien de intuïtie een tot nu toe ongekend belangrijke plaats […]

‘Ik noem Picasso evenmin als Joyce psychotisch, maar ik reken hen slechts tot die zeer grote groep mensen die op grond van hun habitus op een diepgaande psychische storing niet met een gewone psychoneurose maar met een schizoïd complex van symptomen reageren. Ik heb het niet nodig geoordeeld om hier deze psychiatrische uiteenzetting te geven, […]

Mijn vroege psychose in 1966, toen ik achttien jaar was, heeft mijn leven veranderd. Als ik na een halve eeuw de balans opmaak van wat die verandering mij heeft opgeleverd, dan zie ik een gemengd beeld met veel lichtpartijen maar ook schaduwkanten. Zo’n zestien jaar na mijn opname bleef ik last houden van een soort […]

‘Zo geeft Huub Mous een mooie beschrijving van hoe hij overstroomde van de inzichten waar iedereen bekend mee moest worden – om te beginnen de paus. Dit begon bij Mous met een intens ervaringsproces of post-puberale identiteitscrisis waarin religie en Mous’ plaats in de wereld ter discussie stonden. Tijdens een verblijf in een klooster kreeg […]

Kijken is volgens Freud nooit een belangeloze activiteit van het oog, maar impliceert altijd een onbewust systeem van sturing en controle, waarbij seksuele implicaties niet zelden de boventoon voeren. Deze seksuele drijfveer van de waarneming kan zowel actieve als passieve vormen aannemen. Lust stuurt de blik, zo leert de psychoanalyse. Sterker nog: kijken is lust, […]

Mijn leraar klassieke talen op het Ignatiuscollege was Gerard Wijdeveld, die in de jaren dertig een bekend katholiek dichter was, in de oorlog op het foute paard gokte en daarna bekendheid kreeg als vertaler van Augustinus. In 1969 ben ik nog eens bij hem langs geweest om te vragen of hij het misschien ook met […]

Alweer een kwart eeuw geleden stierf Prinses Diana. Ze was echter dan echt. Ze was van iedereen en haar leven was een vervolgverhaal voor ons allemaal. Ze had die tragische mengeling van schoonheid en kwetsbaarheid die garant staan voor een duurzame legende. Zoals Elton John zong over Marilyn Monroe en later over Lady Di: ze […]

Victor Lamme is de auteur van het boek De vrije wil bestaat niet (2010).Hij beweert dat mensen met een grote amygdala gevoeliger zijn voor angst, waardoor ze bij verkiezingen op rechtse partijen stemmen. Anders gezegd: Ook Wilders en Baudet zitten in de hersenen. Wij zij onze hersenen, of we dat nu leuk vinden of niet. Maar […]

‘De jeugd die mij in de geur van het oude boek tegemoet waait, 
is de jeugd passend bij mijn gehele leven – en niet de jeugd 
der jaren, waarin die jeugd heden was. De herinnering van mijn jeugd is echt, wanneer zij niet identiek is aan de jeugd van 
toen. Ik bemerk dat, wanneer ik […]

De gedachte dat het opkomen van de psychologie als een genezings
proces kan worden beschouwd, is voor zover ik weet het eerst geuit 
door de Nederlandse filosoof en psycholoog Heymans. In een hoogst 
merkwaardige redevoering in 1909, De toekomstige eeuw der psychologie, wees Heymans op de achteruitgang van de mens en de gemeen
schap, de verloren gegane […]

(Foto: Dolph Kessler) Toen ik zo’n jaar of veertien was fantaseerde wel eens dat ik een oliedruppel was. Ik had ergens gelezen dat moleculaire structuur van olie zodanig was dat één druppel olie zich vrijwel eindeloos op het oppervlak van de zee kon uitspreiden. De moleculen onttakelden zich dan in hele lange ketens die zo […]