‘Er waren voor het zelfbewustzijn van Hawinkels geen vleiender gelegenheden dan wanneer hij met professor Asselbergs – ze woonden een paar honderd meter van elkaar af – toevallig op straat aan de praat raakte, en dat werd langzaamaan een kleine traditie. En er was denk ik geen mooier moment voor beiden in hun onderlinge verhouding […]
‘Laatst was ik in Friesland op een begrafenis. De overledene had als wens uitgesproken dat zijn Friese paradijsje niet aan een Fries zou worden verkocht. Hij was bang dat dan alle vogels die hij op en rond zijn domein verzameld had, geen rustplaats meer zouden kunnen vinden, omdat door die nieuwe eigenaar zijn jarenlang opgebouwde […]
‘De culturele revolutie van de katholieken was onbeheerster dan die van enige andere groep in de Nederlandse samenleving. Zij richtte zich bitter tegen h et eigen verleden. Met verbazing, leedvermaak of gêne zagen niet-katholieken in de media gelovigen of afvalligen verschijnen die het voordien zo uitbundig geprezen rijke Roomse leven kritiseerden als oppressief, schadelijk voor de […]
Onlangs heb ik de film Der Baader Meinhof Komplex (2008) gezien. Niet in de bioscoop, maar gewoon thuis op DVD. Ook niet in één keer, want dat trok ik niet. Zo’n tien jaar geleden werd deze film heel goed ontvangen. Misschien was dat ook wel reden dat hij mij nu behoorlijk tegenviel. De film toont […]
Willem Hussem is vooral bekend geworden door zijn werk uit de jaren vijftig toen moderne kunst nog echt ‘modern’ was. Dat werk doet nu wat gedateerd aan en je kunt je nauwelijks voorstellen dat mensen hier destijds moeite mee hadden. In de jaren vijftig hoorde Willem Hussem samen met schilders als Karel Appel, Gerrit Benner, […]
Dit is de verzetsgroep die in de maanden maart en april 1945 de Duitse Sicherheitsdienst in Leeuwarden afluisterde. Van links naar rechts op de foto staan Lo van der Werf, Lykle van Dijk, Eelke Koopmans, Fokke Sierksma en Teake Kuipers. De afluisterpost was gevestigd in het pand van een boekhandel in de Nieuwe Oosterstraat 9 […]
Ergens in het schooljaar 1960-1961 is deze foto gemaakt. Het is het koor met orkest van het Sint Ignatiuscollege tijdens de advents- of vastenviering. Dirigent Bernard Huijbers staat met zijn rug naar het kerkvolk dat zich beneden in de kapel bevindt. Achter het orkest staan rechts de alten met daarachter de bassen en links de […]
‘Een biografie is de ontroering van iemand dichterbij te willen komen, maar hem of haar, die zich van ons omkeert, achterna te moeten te moeten staren. Op dit moment van melancholie komen we tot het besef van betekenis. Dat is het punt waarop de biograaf zelf – een dichter bij de dichter wordt.’ Deze woorden […]
‘In de oorlogsjaren is in versneld tempo de samenhang van de normale maatschappij verloren gegaan, overal, in ieder land dat aan de oorlog heeft deelgenomen. Chaos en willekeur werden genormaliseerd, in vredestijd onbekende menselijke mogelijkheden bevorderd tot omgangsvormen, dit alles niet voor de korte duur van een incident, maar over een bestek van jaren, dagelijks. […]
‘Wie was die architect uit Friesland die in 1958 Rijksbouwmeester werd? Wat waren zijn ideeën over architectuur en stedenbouw? En waarom is er tot nu toe zo weinig aandacht aan zijn enorm brede oeuvre besteed? Deze en andere vragen kwamen boven bij bouwhistorisch ond erzoek van het ‘Slaakhuys’ in Rotterdam, dat oorspronkelijk was gebouwd voor de […]
In de jaren vijftig ontstond een progressief katholiek offensief vanuit de menswetenschap. De fenomenologen van de Utrechtse School wezen hierbij de weg. Leerlingen aan kweekscholen en sociale academie kregen hun boeken te lezen. Vooral bij het vak Algemene Psychologie nam het werk van F.J.J. Buijtendijk, die zich in 1937 bekeerd had dit het katholicisme, een […]
Ik mag de oorlog dan niet hebben meegemaakt, de jaren zestig, daar weet ik alles van. Sterker nog, ik was erbij. Wie zoals ik de jaren zestig bewust heeft beleefd weet waar hij was toen Phil Bloom naakt op TV verscheen. Dat zijn de klassieke momenten, waar het collectieve geheugen het individuele geheugen kruist. Hetzelfde geldt […]
Jaren geleden stond ik in de Nationalgalerie in Berlijn plotseling voor dit schilderij. Het is niet zo groot, zo’n 50 bij 60 centimeter. Je ziet een slaapkamer in Berlijn. De ramen staan open. Daarvoor, tussen raam en schrijftafel, is het donkere silhouet van een zittende figuur te zien. Op de schrijftafel liggen wat spullen ongeordend […]
Constant, Homo Ludens, Olieverf op doek, 1964, Stedelijk Museum in Amsterdam Sinds Hitler weten we definitief dat de beschaving een kwetsbare stuwdam is met daarachter de barbarij. Telkens weer keert die les van de geschiedenis terug in een nieuwe gedaante, alsof we het niet al wisten of nog steeds niet willen weten. De babyboomers waren de […]
In zijn boek Oswald’s Tale, An American Mystery (1995) doet de Amerikaanse auteur Norman Mailer verslag van zijn onderzoek naar het motief van de moordenaar van John F. Kennedy, Lee Harvey Oswald. Hij was daarbij niet geïnteresseerd in complottheorieën die nog altijd de ronde doen, maar puur naar wat er in de dader zelf om […]
Op 6 augustus 2012 overleed Robert Hughes, kunstcriticus, schrijver en documentairemaker, geboren in Australië en sinds de jaren zeventig woonachtig in New York. Ik leerde het werk van Hughes kennen in de tijd dat ik kunstgeschiedenis studeerde. In 1977 schreef ik mijn doctoraalscriptie met als onderwerp Amerikaanse kunstkritiek in de jaren zestig. Een verkenning van […]