Portret van mijn vader, Durk Manus Mous (1897-1966), geschilderd door mijn zus Cornelie (1935-2014). Elke tekst heeft een incubatietijd gehad in het brein van een schrijver en is een tijdlang onzichtbaar aanwezig geweest in een onwerkelijk schemergebied. Een architect kent achteraf het gelukkige gevoel zijn eigen ideeën in steen verwerkelijkt te zien, zoals een schrijver […]
Op de foto mijnheer Slijpen links naast de rector van het Ignatiuscollege, pater Mercx S.J. (Foto: Jos Heitmann) ‘Aan zijn leraar Nederlands bewaarde Kees Fens geen bijzondere, althans geen bijzonder goede, herinneringen. Drs. W. Slijpen had, op zijn beurt, in de jongen uit de Chasséstraat geen opmerkelijke leerling gezien. Toen de redactie van Raster in […]
(Foto: Dolph Kessler, zie: Mens op zee, Scheepvaartmuseum) En God zeide: Dat de wateren overvloediglijk voortbrengen een gewemel van levende zielen; en het gevogelte vliege boven de aarde, in het uitspansel des hemels! En God schiep de grote walvissen, en alle levende wremelende ziel, welke de wateren overvloediglijk voortbrachten, naar haar aard; en alle gevleugeld gevogelte […]
‘In ons brein schijnt een bijzonder gebied te bestaan dat je het poëtisch geheugen zou kunnen noemen en dat registreert wat ons heeft betoverd, ontroerd, wat ons leven mooi heeft gemaakt.’ Aldus schrijft Milan Kundera in zijn roman De ondraaglijke lichtheid van het bestaan. Ik zou dat gebied op een hersenscan wel eens in beeld […]
Pedro Berruguete, 1495. Katholieke en Kathaarse geschriften worden in het vuur gegooid, maar alleen de Kahaarse vatten vlam. De verdraagzaamheid is een van de meest waardevolle verworvenheden in onze samenleving, maar zij heft zichzelf op, wanneer zij verstaan wordt als het alles verdragen, alles zonder oordeel consumeren. Aan iedere praktijk van de verdraagzaamheid moeten grenzen […]
Dit is de verzetsgroep die in de maanden maart en april 1945 de Duitse Sicherheitsdienst in Leeuwarden afluisterde. Van links naar rechts op de foto staan Lo van der Werf, Lykle van Dijk, Eelke Koopmans, Fokke Sierksma en Teake Kuipers. De afluisterpost was gevestigd in het pand van een boekhandel in de Nieuwe Oosterstraat 9 […]
‘Zijn overmacht was haat, woede, extase, uitbarsting, krijgsgehuil, maar in de verte, als een regenboog na het onweer, glansde iets lichts: zijn bleek, bloemzoet, keurig ideaal van een nieuw, kuis Duitsland vol opgewekt zwaardgekletter, het sentimentele naspel van het brute lied van de haat. Iedereen haalde adem. De muren trilden van het applaus en de […]
De dood is de ultieme bevrediging van een verlangen naar een toestand waarin je jezelf volledig in kunt vinden. Ik weet niet hoe het komt, maar deze zin kwam in mij op na het lezen van de autobiografie van W. Jos. de Gruyter, Zelfportret als zeepaardje. De Gruyter was een spiritueel man. Hij was kunstcriticus […]
‘De winter was alweer bijna een werkelijkheid. Ik liep langs het kerkje; de bladeren op de grond ruisten als brekers aan het strand onder mijn voeten, er waren kraaien die op het grijze dak zaten en veel lawaai maakten; ik had een schooltas onder mijn arm en ik wist dat ik leefde. Sindsdien heb ik […]
In mijn laatste jaren op het Sint Ignatiuscollege in Amsterdam had ik het geluk een Franse leraar te treffen die een beetje gek was. Dat was mijnheer Groot. Gitzwart haar had hij en altijd een zonnebril op. Als hij op school verscheen, was dat niet zelden na een nacht van overmatig alcoholgebruik. Hij beweerde dan […]
De middag is voor de honden en de barbaren, zeiden ze vroeger in Rome. Dan doe je dus niks. Je zorgt er in ieder geval voor dat je niet de straat op gaat. Je zoekt een hangmat, een divan of een luie stoel. Hoe dan ook, je valt in slaap. De siësta is heilig in […]
Van kinds af aan heb ik een fascinatie voor het oneindige Droste-effect. Die fascinatie heeft iets te maken met mijn belangstelling voor de waan. Het Droste-effect is meer dan alleen de afbeelding op het blikje cacao van Droste, waarop weer dat blikje is te zien, ad infinitum. De werkelijkheid is alleen te kennen in een […]
Arthur Koestler (1905-1983) is volgens mij een van de boeiendste schrijvers van de twintigste eeuw. Toch worden zijn boeken nog maar zelden gelezen. Jaren geleden las ik Janus, a summing up (1983) een sleutelwerk in de opkomst van de holistische benadering van natuur en wetenschap, en ook Lotus and the robot (1960), een heldere analyse […]
Het is alweer twintig jaar geleden dat heel Nederland ze op de treurbuis kon zien: de tranen van Máxima bij het huwelijk met Willem-Alexander. Echt en onecht kregen hier een wonderlijke verdubbeling. De tranen van Máxima waren echt, maar waren ze dat ook in de wijze waarop ze in beeld werden gebracht? Regisseur Rudolf Spoor […]