‘Er waren voor het zelfbewustzijn van Hawinkels geen vleiender gelegenheden dan wanneer hij met professor Asselbergs – ze woonden een paar honderd meter van elkaar af – toevallig op straat aan de praat raakte, en dat werd langzaamaan een kleine traditie. En er was denk ik geen mooier moment voor beiden in hun onderlinge verhouding […]
Is het internationaal georiënteerde modernisme in de vorige eeuw een obstakel geweest voor de kunst die in de regio werd vervaardigd? De avant-garde van de Europese kunst nam afscheid van de natuurgetrouwe weergave van de werkelijkheid. De nabootsing van de natuur maakte plaats voor een toenemende aandacht voor de onderliggende structuren. En tegelijk ging de […]
‘Harry Mulisch gelooft niet meer in de roman. Met die kop opende op 2 oktober 1968 de kunstpagina van De Volkskrant.’ En met deze zin opende Thomas Vaessens zijn boek De revanche van de roman (2009). Maatschappelijk engagement was zo’n vijftien jaar geleden weer terug in de roman, terwijl dat lange tijd was weggeweest. Vaessen […]
Portret van mijn vader, Durk Manus Mous (1897-1966), geschilderd door mijn zus Cornelie (1935-2014). Elke tekst heeft een incubatietijd gehad in het brein van een schrijver en is een tijdlang onzichtbaar aanwezig geweest in een onwerkelijk schemergebied. Een architect kent achteraf het gelukkige gevoel zijn eigen ideeën in steen verwerkelijkt te zien, zoals een schrijver […]
Op de foto mijnheer Slijpen links naast de rector van het Ignatiuscollege, pater Mercx S.J. (Foto: Jos Heitmann) ‘Aan zijn leraar Nederlands bewaarde Kees Fens geen bijzondere, althans geen bijzonder goede, herinneringen. Drs. W. Slijpen had, op zijn beurt, in de jongen uit de Chasséstraat geen opmerkelijke leerling gezien. Toen de redactie van Raster in […]
(Foto: Dolph Kessler, zie: Mens op zee, Scheepvaartmuseum) En God zeide: Dat de wateren overvloediglijk voortbrengen een gewemel van levende zielen; en het gevogelte vliege boven de aarde, in het uitspansel des hemels! En God schiep de grote walvissen, en alle levende wremelende ziel, welke de wateren overvloediglijk voortbrachten, naar haar aard; en alle gevleugeld gevogelte […]
‘In ons brein schijnt een bijzonder gebied te bestaan dat je het poëtisch geheugen zou kunnen noemen en dat registreert wat ons heeft betoverd, ontroerd, wat ons leven mooi heeft gemaakt.’ Aldus schrijft Milan Kundera in zijn roman De ondraaglijke lichtheid van het bestaan. Ik zou dat gebied op een hersenscan wel eens in beeld […]
Pedro Berruguete, 1495. Katholieke en Kathaarse geschriften worden in het vuur gegooid, maar alleen de Kahaarse vatten vlam. De verdraagzaamheid is een van de meest waardevolle verworvenheden in onze samenleving, maar zij heft zichzelf op, wanneer zij verstaan wordt als het alles verdragen, alles zonder oordeel consumeren. Aan iedere praktijk van de verdraagzaamheid moeten grenzen […]
Dit is de verzetsgroep die in de maanden maart en april 1945 de Duitse Sicherheitsdienst in Leeuwarden afluisterde. Van links naar rechts op de foto staan Lo van der Werf, Lykle van Dijk, Eelke Koopmans, Fokke Sierksma en Teake Kuipers. De afluisterpost was gevestigd in het pand van een boekhandel in de Nieuwe Oosterstraat 9 […]
‘Zijn overmacht was haat, woede, extase, uitbarsting, krijgsgehuil, maar in de verte, als een regenboog na het onweer, glansde iets lichts: zijn bleek, bloemzoet, keurig ideaal van een nieuw, kuis Duitsland vol opgewekt zwaardgekletter, het sentimentele naspel van het brute lied van de haat. Iedereen haalde adem. De muren trilden van het applaus en de […]
De dood is de ultieme bevrediging van een verlangen naar een toestand waarin je jezelf volledig in kunt vinden. Ik weet niet hoe het komt, maar deze zin kwam in mij op na het lezen van de autobiografie van W. Jos. de Gruyter, Zelfportret als zeepaardje. De Gruyter was een spiritueel man. Hij was kunstcriticus […]
‘De winter was alweer bijna een werkelijkheid. Ik liep langs het kerkje; de bladeren op de grond ruisten als brekers aan het strand onder mijn voeten, er waren kraaien die op het grijze dak zaten en veel lawaai maakten; ik had een schooltas onder mijn arm en ik wist dat ik leefde. Sindsdien heb ik […]
In mijn laatste jaren op het Sint Ignatiuscollege in Amsterdam had ik het geluk een Franse leraar te treffen die een beetje gek was. Dat was mijnheer Groot. Gitzwart haar had hij en altijd een zonnebril op. Als hij op school verscheen, was dat niet zelden na een nacht van overmatig alcoholgebruik. Hij beweerde dan […]
De middag is voor de honden en de barbaren, zeiden ze vroeger in Rome. Dan doe je dus niks. Je zorgt er in ieder geval voor dat je niet de straat op gaat. Je zoekt een hangmat, een divan of een luie stoel. Hoe dan ook, je valt in slaap. De siësta is heilig in […]