– ‘De filosoof Frits Staal is van maning dat de religie zichzelf zal overleven. Het kan nog een paar eeuwen duren, maar dan gelooft niemand meer.’ – ‘Ik ben geneigd dat niet met hem eens te zijn. In Oost-Europa is vijfenzeventig jaar lang een atheïstische campagne gevoerd en nauwelijks is de Muur gevallen of de […]
‘Hoeveel woorden je moet schrijven voor de overlevenden hangt af van verschillende factoren, zoals het doel van je boodschap, de complexiteit van het onderwerp en de diepte van de emoties die je wilt overbrengen. Soms kunnen een paar zorgvuldig gekozen woorden al krachtig genoeg zijn om een diepe impact te hebben. In andere gevallen kan […]
De filosoof Paul Feyerabend (1924-1994) schreef een autobiografie met als titel Killing Time. Tijdverspilling, zo luidde de Nederlandse vertaling die in 2008 verscheen. Feyerabend werd in het midden van de jaren zeventig wereldberoemd met zijn boek Against method en vooral met zijn daarin veelal verkeerd begrepen motto ‘anything goes’. Vaak heeft hij sindsdien gedacht dat hij […]
Hirayama is een zwijgzame man van middelbare leeftijd die in Tokyo openbare toiletten schoonmaakt. Zijn bestaan is monotoon, hij heeft geen vrienden en is vrijwel onzichtbaar voor de mensen om hem heen. Maar ongelukkig lijkt hij niet te zijn, vooral omdat hij schoonheid weet te vinden in de kleinste dingen (zoals zonlicht dat door de […]
In de laatste twee jaar van mijn tijd op het Ignatiuscollege – ik spreek over het midden van de jaren zestig – kreeg ik Latijn van pater Lorié S.J. Hij gaf ook godsdienstles. Zelf was Lorié zeer geïnteresseerd in het denken van Augustinus. Voor belangstellende leerlingen gaf hij woensdagmiddag na schooltijd een extra uur les. […]
‘Als critici van de burgercultuur waren Ter Braak en Van Duinkerken tegelijk critici van de modernisering. Volgens de scherpe scheidslijn tussen ‘modern’ en ’anti-modern’ die de Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedschrijving decennialang heeft overheerst, behoren zij wat dat betreft beiden bij het reactionaire kamp. Daaronder is Van Duinkerken inderdaad steevast gerangschikt. Ter Braak is echter vrijwel altijd […]
Ik heb religie altijd gezien als iets dat hoort bij mijn ouderlijk huis. Zoals de klok op de schoorsteen, de haardstoel bij de kachel en de tabakspot van mijn vader, is religie voor mij een kostbaar relikwie van een voorbije tijd. Iets van dat gevoel herkende ik in een boek dat verscheen in 1947, het […]
‘ En zoals ware wetenschap uit de verschijnselen opklimt tot de in hen wonende orde, om met de kennis van die orde gewapend, edeler dieren, edeler bloemen, edeler vruchten te kweken, die uitsteken boven hetgeen de natuur vanzelf voortbrengt, zo ook is het de roeping van de kunst, om niet alleen het zichtbare en hoorbare waar […]
De laatste dagen was ik ’s avonds helemaal ondergedompeld in de Netflix-serie Atlantic. Het gaat over een waargebeurd verhaal over de journalist Varian Fry en zijn vrienden, die in 1940 en ’41, in een villa vlakbij Marseille honderden kunstenaars, schrijvers en intellectuelen verborgen hielden, onder wie Walter Benjamin, Hannah Arendt, Max Ernst, André Breton, Marc […]
Postmoderne filosofen hebben de neiging om concepten uit de exacte wetenschap uit hun verband te rukken en alleen metaforisch te gebruiken. Vooral de Franse postmodernisten hebben hier een handje van. Dergelijke praktijken werden genadeloos ontmaskerd door twee natuurkundigen, Alan Sokal en Jean Bricmont, die – door close reading toe te passen op een aantal teksten […]
Lees maar, er staat niet wat er staat. Er staat:‘O moeder, nooit zult gij de bontjas dragenwaarvoor elk dubbeltje werd omgedraaid,en niet meer ga ik op mijn vrije dagenmet een paar bloemen naar het hospitaal,maar breng de rozen naar de Kerkhoflaan…’ Deze regels zijn ontleend aan het beroemde, lange gedicht Awater van Martinus Nijhoff. ‘Lees […]
De ‘reductie’ van de materiële wereld tot psychische toestanden en processen, zowel als de ‘reductie’ van psychische toestanden en processen tot fysische toestanden en processen berust op de veronderstelling dat de disjunctie: ‘ófwel het psychische bestaat, ófwel het fysische bestaat, maar niet allebei’, geoorloofd is. Dit zou gelijk staan met de bewering: ‘ófwel zij kocht […]
“Mijn Franse leraar was mijn gezant op weg naar het Vaticaan. Het kruis van Lotharingen, waarover hij gesproken had, was een eigen leven gaan leiden. Dat kruis, zo herinner ik mij nu, heb ik ook getekend op de eerste bladzijde van mijn manuscript. Als een ware Hubertus, die tijdens de jacht tot inkeer kwam, zo […]
Nu ik doorhad hoe het zat, zag ik de ravage die internet overal had teweegbracht. Lotgenoten met het Inzicht keken meewarig naar mij, ze begrijpen mijn situatie. Op internet gonsde het van de beelden en teksten die direct of indirect naar mij verwezen. Ik moest nu boeten voor mijn vrijpostigheid. Iedereen zag aan me […]
‘Piet was gewoon, net als iedereen met een zelfde achtergrond, op zoek naar God. De, terechte, conclusie, dat iemand iets dat groter is dan hemzelf, niet kan doorgronden, is iets dat hem ten gronde heeft gericht. Dat de Nederlandse televisie daar bovenop zat en het bracht als een klucht over ‘ de psycholoog die het […]