Morgen moet ik naar Schiphol om daar eindeloos in de rij te staan alvorens te kunnen inchecken voor een vlucht naar Venetië. Ik ben nooit een liefhebber van vliegen geweest. Van autorijden ook niet trouwens. Ik neem het liefst de benenwagen. Een trein of een bus zijn voor mij noodzakelijke compromissen om ergens te kunnen […]

‘Het beeld van de wegneming laat zich complementeren 
met de volgende term van het principe; want zoals het wegge
hakte marmer van de beeldhouwer een vorm achterlaat en aan 
de steen toevoegt, zo laat ook de wegneming van de zijnden 
de oorzaak niet vormloos en volledig onbepaald achter en voegt 
het er een – ‘bepaling’ is […]

Begin jaren zeventig gaf de Belgische marxist Ernest Mandel (1923-1995) een gastcollege aan de Universiteit van Amsterdam. Omdat ik destijds een sluimerende belangstelling had voor het opkomende neo-marxisme, besloot ik er naar toe te gaan. Het was de tijd dat het neo-marxisme als een soort nieuwe religie de wetenschap binnensloop. Waardevrije wetenschap was uit den […]

Ik heb me altijd afgevraagd hoe het toch komt, dat je op een goeie vakantie ook goeie foto’s maakt en een vakantie, die wat minder was, vaak ook mindere foto’s oplevert. Het lijkt of het gevoel dat je hebt in en bepaalde situatie heel goed is af te lezen in het plaatje dat je schiet. […]

‘Hegel geloofde dat zonder de mogelijkheid van oorlog en de offers die erdoor worden geëist, de mensen week zouden worden en in zichzelf gekeerd; de samenleving zou vervallen tot een moeras van zelfzuchtig hedonisme en de gemeenschap zou uiteindelijk uiteenvallen. Angst voor de ‘heer en meester’ van de mens, ‘de Dood’, was een kracht als […]

Onlangs zag de beelden terug van de paarden van Marrum. Ik realiseerde mij dat ik in het hier en nu naar de verbeelding keek van een gebeurtenis die in het verleden heeft afgespeeld. Toen de beelden werden uitgezonden, gebeurde het ook echt. Het waren live beelden tijdens een nieuwsuitzending. Loretta Schrijver had daar moeite mee. […]

Onlangs las ik een prachtig boek. Het is de dissertatie van Hestia Bavelaar over de Kroniek van Kunst en Kultuur. Dit bijna vergeten periodiek, dat van 1935 tot 1965 is verschenen, biedt een fraai panorama van het intellectuele klimaat en het denken over cultuur en beeldende kunst in Nederland voor en na de Tweede Wereldoorlog. […]

Sommige boeken blijven jarenlang in de kast staan voordat je ze gaat lezen. Zo’n boek is voor mij Handboek voor de jonge generatie van de Belgische filosoof Raoul Vaneigem. Ik heb het ooit eens gekregen van Rients Kooistra, voorheen kunstcriticus van het Friesch Dagblad. Lang geleden liep hij als student kunstgeschiedenis stage bij de Fryske […]

‘Een pijnigende voorstelling: dat vanaf een bepaald punt in de tijd de geschiedenis ophield reëel te zijn. Zonder het te merken heeft de hele mensheid plotseling de realiteit verlaten; alles wat sindsdien is gebeurd is absoluut niet waar, maar we kunnen het niet merken. Onze taak is nu dit punt te ontdekken, en zolang we […]

‘Iemand kan een wereldbeeld scheppen in strijd met de feiten, en dan met Hegel uitroepen: tant pis pour les faits, maar men zou ook kunnen zeggen: tant pis voor het wereldbeeld.’ Deze achteloze opmerking plaatste van W.F. Hermans ooit in een interview met Fons Elders. Het staat te lezen in het boek Filosofie als sience-fiction […]

Arthur Koestler (1905-1983) is volgens mij een van de boeiendste schrijvers van de twintigste eeuw. Toch worden zijn boeken nog maar zelden gelezen. Jaren geleden las ik Janus, a summing up (1983) een sleutelwerk in de opkomst van de holistische benadering van natuur en wetenschap, en ook Lotus and the robot (1960), een heldere analyse […]

We weten dat Newton de leer van Aristoteles kende met haar strenge onderscheid tussen natuurlijke en gedwongen bewegingen, maar ook de leer van Plato, die de kosmos tot een levend wezen had gemaakt door het wereldlichaam met een wereldziel te begiftigen. Newton moet voor een tweesprong hebben gestaan, een gigantisch dilemma: God of de vooruitgang, […]

Salò o le 120 giornate di Sodoma van Pasolini is al ruim veertig jaar oud, toch wordt nog altijd over deze film nagedacht en geschreven. Het is een verontrustende film, niet zozeer vanwege de schokkende inhoud – wat dat betreft zijn we tegenwoordig wel wat gewend – als wel om de strekking, de betekenis. Wat […]

Dit jaar is voor mij een jaar van afscheid nemen. In april verloor ik mijn laatste zus en sindsdien lijkt het of de een na de ander uit mijn leven verdwijnt. Daar kun je somber van worden, maar dat heeft weinig zin. Het leven is één groot afscheid. Dat begon al toen ik achttien was […]

In mijn leven was de muziek mijn eerste liefde. Daarna pas leerde ik de liefde kennen zoals zij werkelijk was. Maar het was de muziek die mij keer op keer in staat stelde om uit te huilen en opnieuw te beginnen. Muziek is als de liefde zelf, ze is verslavend. Ze kan plotseling verdwijnen uit je leven, […]

Op 26 april j.l. was het exact zestien jaar geleden dat ik met dit weblog ben begonnen. Destijds had ik geen benul in welke werelden je allemaal met een weblog kunt belanden. Vaak had ik het gevoel dat ik een eigen medium had gecreëerd. Diverse keren werd ik benaderd door journalisten van de echte media […]