In 2003 werd ik getroffen door een burn out. Vier maanden lang gaf mij dat de gelegenheid om heel veel te lezen. Ik heb me in die tijd vooral verdiept in de theologie, een wonderlijke tak van wetenschap die ik opeens met heel andere ogen ging zien. Meer vanuit een historisch perspectief. Maar ook als […]
Net als het christendom staat ook cyberspace in principe voor iedereen open: voor mannen en vrouwen, de eerste en de derde wereld, noord en zuid, oost en west. Net zoals het Nieuwe Jeruzalem openstaat voor iedereen die het pad van Christus volgt, staat cyberspace open voor iedereen die zich een pc en het maandelijkse bedrag voor […]
Victor Lamme is de auteur van het boek De vrije wil bestaat niet (2010).Hij beweert dat mensen met een grote amygdala gevoeliger zijn voor angst, waardoor ze bij verkiezingen op rechtse partijen stemmen. Anders gezegd: Ook Wilders en Baudet zitten in de hersenen. Wij zij onze hersenen, of we dat nu leuk vinden of niet. Maar […]
Laatst hoorde ik dat je met een iPhone voor iedereen zichtbaar exact zichtbaar kunt maken waar je je bevindt op de digitale kaart van Google Earth. Nieuwe media halen Big Brother binnen in ieders privédomein. Twitteren wordt al een digitale vorm van incontinentie genoemd. Alles wat privé is wordt tegenwoordig openbaar gemaakt. We beleven de […]
Morgen moet ik naar Schiphol om daar eindeloos in de rij te staan alvorens te kunnen inchecken voor een vlucht naar Venetië. Ik ben nooit een liefhebber van vliegen geweest. Van autorijden ook niet trouwens. Ik neem het liefst de benenwagen. Een trein of een bus zijn voor mij noodzakelijke compromissen om ergens te kunnen […]
‘Het beeld van de wegneming laat zich complementeren met de volgende term van het principe; want zoals het wegge hakte marmer van de beeldhouwer een vorm achterlaat en aan de steen toevoegt, zo laat ook de wegneming van de zijnden de oorzaak niet vormloos en volledig onbepaald achter en voegt het er een – ‘bepaling’ is […]
Begin jaren zeventig gaf de Belgische marxist Ernest Mandel (1923-1995) een gastcollege aan de Universiteit van Amsterdam. Omdat ik destijds een sluimerende belangstelling had voor het opkomende neo-marxisme, besloot ik er naar toe te gaan. Het was de tijd dat het neo-marxisme als een soort nieuwe religie de wetenschap binnensloop. Waardevrije wetenschap was uit den […]
‘Hegel geloofde dat zonder de mogelijkheid van oorlog en de offers die erdoor worden geëist, de mensen week zouden worden en in zichzelf gekeerd; de samenleving zou vervallen tot een moeras van zelfzuchtig hedonisme en de gemeenschap zou uiteindelijk uiteenvallen. Angst voor de ‘heer en meester’ van de mens, ‘de Dood’, was een kracht als […]
Onlangs zag de beelden terug van de paarden van Marrum. Ik realiseerde mij dat ik in het hier en nu naar de verbeelding keek van een gebeurtenis die in het verleden heeft afgespeeld. Toen de beelden werden uitgezonden, gebeurde het ook echt. Het waren live beelden tijdens een nieuwsuitzending. Loretta Schrijver had daar moeite mee. […]
Onlangs las ik een prachtig boek. Het is de dissertatie van Hestia Bavelaar over de Kroniek van Kunst en Kultuur. Dit bijna vergeten periodiek, dat van 1935 tot 1965 is verschenen, biedt een fraai panorama van het intellectuele klimaat en het denken over cultuur en beeldende kunst in Nederland voor en na de Tweede Wereldoorlog. […]
Sommige boeken blijven jarenlang in de kast staan voordat je ze gaat lezen. Zo’n boek is voor mij Handboek voor de jonge generatie van de Belgische filosoof Raoul Vaneigem. Ik heb het ooit eens gekregen van Rients Kooistra, voorheen kunstcriticus van het Friesch Dagblad. Lang geleden liep hij als student kunstgeschiedenis stage bij de Fryske […]
‘Een pijnigende voorstelling: dat vanaf een bepaald punt in de tijd de geschiedenis ophield reëel te zijn. Zonder het te merken heeft de hele mensheid plotseling de realiteit verlaten; alles wat sindsdien is gebeurd is absoluut niet waar, maar we kunnen het niet merken. Onze taak is nu dit punt te ontdekken, en zolang we […]
‘Iemand kan een wereldbeeld scheppen in strijd met de feiten, en dan met Hegel uitroepen: tant pis pour les faits, maar men zou ook kunnen zeggen: tant pis voor het wereldbeeld.’ Deze achteloze opmerking plaatste van W.F. Hermans ooit in een interview met Fons Elders. Het staat te lezen in het boek Filosofie als sience-fiction […]
Arthur Koestler (1905-1983) is volgens mij een van de boeiendste schrijvers van de twintigste eeuw. Toch worden zijn boeken nog maar zelden gelezen. Jaren geleden las ik Janus, a summing up (1983) een sleutelwerk in de opkomst van de holistische benadering van natuur en wetenschap, en ook Lotus and the robot (1960), een heldere analyse […]
We weten dat Newton de leer van Aristoteles kende met haar strenge onderscheid tussen natuurlijke en gedwongen bewegingen, maar ook de leer van Plato, die de kosmos tot een levend wezen had gemaakt door het wereldlichaam met een wereldziel te begiftigen. Newton moet voor een tweesprong hebben gestaan, een gigantisch dilemma: God of de vooruitgang, […]