‘Ik wilde een kruisje slaan bij vieze woorden. Ik wilde heidense overblijfselen in het dorpsritueel toelaten, in tegenspraak tot de Curie. Ik wilde in geheime onroerende goederen doen, de agent van een nooit verouderende, anonieme miljardair. Ik wilde veel goeds over de joden schrijven. Ik wilde gefusilleerd worden temidden van de Basken, omdat ik […]
Waren de stemmen die Jeanne d’Arc hoorde afkomstig van God of van de duivel? Anders gezegd: was zij een heks of niet? Die vraag stond centraal in het proces dat in 1431 door de Engelsen tegen haar werd gevoerd. Tegenwoordig lijkt het antwoord op die vraag niet meer zo interessant. Er is een ander probleem […]
‘There are women for whom it holds that, in order to be allowed to fuck them freely and repeatedly, one would be ready to calmly observe one’s own wife and small child drowning in cold water.’ Met deze ijzingwekkende eerste zin van een roman veroorzaakte een Engelse schrijver een aantal jaren geleden een schandaal. De […]
Castilië is het land van kastelen. Voor een Spanjaard in de zestiende eeuw was het dan ook geen vreemde gedachte om de menselijke ziel als een kasteel op te vatten. De ziel is een innerlijke burcht. Binnenin zit God en in de buitenste vertrekken heerst de duivel. Ieder mens wordt door centrifugale krachten weggedreven van […]
De vervoering is het snijpunt van idealisering en sublimering en op dat kruispunt vindt de omvorming van de zinnelijke aandriften plaats die zich verder kan ontwikkelen in adoratie en aanbidding. En wat is de hoofse liefde anders dan een cultivering van deze adoratie? ‘Wat is ze anders dan de aanbidding van de Dame, die verheven […]
‘Weinig is dramaturgisch gesproken zo kinderachtig geweest als de pogingen, in vooral de jaren zeventig en tachtig van het Nederlandse en Duitse toneel, om de geest te ensceneren als een soort stem uit Hamlet’s binnenste. Waarom men coûte que coûte het bovennatuurlijke wilde omdenken tot iets psychologisch hoef ik niet uit te leggen: men dacht […]
Ik zie een wrede scène uit een oud verhaal. De schilder toont het beeld in gruwelijke taal. Het lijkt wel op een film in levendige kleuren. De kruisoprichting is hier echt aan het gebeuren Gespierde mannen kreunen onder het gewicht. Je ziet de pezen spannen en pijn in het gezicht. De spijkers in zijn handen […]
Op 13 maart j.l. overleed Leo Steinberg. De Nederlandse media hebben daar weinig aandacht aan besteed, terwijl hij toch gerekend kan worden tot de belangrijkste Amerikaanse kunstcritici van de vorige eeuw. Ik leerde zijn werk kennen tijdens mijn studie kunstgeschiedenis. Mijn doctoraalscriptie in 1977 wijdde ik aan de Amerikaanse kunstkritiek in de jaren zestig, […]