De verbijstering van het verstand

Het licht brandt in mijn hart en zodra ik het over wil brengen naar mijn verstand, dooft het uit. Die woorden spookten gisteren door mijn hoofd. Waarom weet ik niet. Mensen zeggen wel eens tegen mij dat ik meer mijn gevoel moet laten spreken, vooral als ik schrijf. Ik zou teveel vertrouwen op mijn verstand.

Ik weet niet of dat zo is. Ik neem die aanbeveling voor kennisgeving aan. Gevoel en verstand zijn bij mij met elkaar verweven en tegelijk ook niet. De een kent wegen die de ander niet kent. Onderwijl troost ik me met de gedachte dat mensen me doorgaans heel goed weten te vinden. Zo gevoelloos schrijf ik dus ook weer niet.

Vorige week werd ik benaderd door Martin & Inge Riebeek. Dat zijn twee beeldend kunstenaars uit Breda die werken aan het videoproject The Essential. In de afgelopen jaren hebben zij over heel de wereld videoportretten van mensen gemaakt. Ze vragen daarbij naar de essentie van het leven, een gebeurtenis die bepalend is geweest in hun leven.

Zo ontstaan een soort mini-documentaires van mensen met hun persoonlijke verhalen van 2 á  5 minuten. Deze verhalen worden in één keer opgenomen en zonder montage getoond. Het zijn kernachtige filmpjes met een maatschappelijk statement vanuit een persoonlijk perspectief.

Het Fries Museum heeft deze kunstenaars uitgenodigd om in oktober a.s. een presentatie te verzorgen van dit project. Daarvoor vragen Martin & Inge Riebeek een aantal mensen uit Friesland of zij de snel veranderende wereld om hun heen kunnen duiden uitgaande van een eigen ervaring in het leven.

Zo kwamen ze ook bij mij terecht. Ze waren op mijn weblog gestuit en dachten dat ik wellicht een bijdrage zou kunnen leveren. Gisteren ben ik hiervoor gaan zitten. Het is een kort verhaal geworden van in totaal 487 woorden. Ongeveer zo lang als een blog dat ik elke dag schrijf. Toch was het geen makkelijke opgave, want elke zin moest raak zijn.

Inmiddels hebben de beide kunstenaars nog wat in mijn verhaal geschrapt, zodat er 428 woorden zijn  overgebleven. Op 8 augustus a.s. moet ik voor de camera verschijnen. Het kan gebeuren dat de opname uiteindelijk mislukt en dat mijn bijdrage alsnog gecanceld wordt. Dat is dan altijd de schuld van de makers, zo lieten zij mij weten. Het is een proces dat zij aangaan met de verteller, een waagstuk waarvan de afloop elke keer ongewis is.

Hoe dan ook, het kiezen van een onderwerp was voor mij niet zo moeilijk. Mijn verhaal gaat over de vervagende grenzen tussen enerzijds fenomenen als radicalisering en terrorisme en anderzijds psychiatrische ontsporingen bij adolescenten. Dat vertel ik vanuit het perspectief van de psychose die mijzelf trof toen ik nog adolescent was.

Dat is ook het onderwerp dat mij het afgelopen jaar heeft bezig gehouden. Het is een verhaal over dood en verschrikking in een jaar waarin de dood ook in mijn persoonlijk leven op mijn pad kwam. Maar dat is een ander verhaal. Hoewel, ook dat verhaal gaat over gevoel of verstand. Of beter gezegd, gevoel of de verbijstering van het verstand.

Jihad of verstandsverbijstering, zo gaat mijn nieuwe boek heten. Hopelijk zal het eind dit jaar verschijnen. Zover is het nu nog niet, want ik ben nog altijd in gesprek met de uitgever. Wellicht volgt dus eerst nog mijn korte verhaal voor The Essential in het Fries Museum.

Hieronder een voorbeeld van een eerder gemaakt portret in het kader van dit project,

Galia Kollectiv from Martin and Inge Riebeek on Vimeo.