Rare droom vannacht. Ik zat op een boot en het was donker. Het was niet duidelijk wat de plaats van bestemming was. Ik liep op en neer op het achterdek en keek naar de sterren. Hitchcock kwam naast me staan. Zijn moeder was zojuist overleden maar dat werd niet gevierd, zo liet hij me weten. […]

De theologisch vragen die Auschwitz heeft opgeroepen zijn bepalend geweest voor het naoorlogse denken over God en moraal. ‘De eclips van God in Auschwitz’, zoals Martin Buber het noemde, heeft de mens teruggeworpen op zichzelf. Daardoor is het probleem van het kwaad er niet minder op geworden, integendeel. Kan de mens in moreel opzicht volledig […]

Het lijden, zo stond vroeger te lezen in katholieke catechismus, heeft een zin. Het lijden is voorzien en bedoeld en zal uiteindelijk leiden tot een algehele verlossing. Wie lijdt is immers los van de zonde. Lijden breekt de wil niet, maar sterkt haar juist. Lijden brengt wijsheid, waardigheid en mildheid voort. Maar het menselijk vermogen […]

‘In deze stad, die tot 1918 Lemberg heette, hebben de Russen een deel van de bevolking van Duitse afkomst afgeslacht alvorens zich terug te trekken; een wanddaad begaan op bevel van Stalins politieke commissarissen. Om zich te wreken besluiten de Duitsers een even groot aantal Joden uit het getto van Lviv af te slachten. Associated […]

Dit beeldje van Jeanne d’Arc kocht ik ooit bij het antiquairtje aan de Oostergrachtswal in Leeuwarden.  Het is van biscuit gebakken aardewerk. Dat is een vorm van keramiek dat slechts eenmaal zonder glazuur is gebakken en vervolgens van een dunne glazuurlaag is voorzien. Waarschijnlijk is het eind negentiende eeuw gemaakt, ergens in Noord-Frankrijk. Het gipsen […]

Ik mag de oorlog dan niet hebben meegemaakt, de jaren zestig, daar weet ik alles van. Sterker nog, ik was erbij. Wie zoals ik de jaren zestig bewust heeft beleefd weet waar hij was toen Phil Bloom naakt op TV verscheen. Dat zijn de klassieke momenten, waar het collectieve geheugen het individuele geheugen kruist. Hetzelfde geldt […]

Alles neemt afscheid. Alles begroet elkaar weer. Eeuwig blijft zich trouw de ring van het zijn. In elk nu begint het zijn. In elk hier rolt de bol daar. Het midden is overal. Krom is het pad der eeuwigheid. Friedrich Nietzsche Soms heb ik het vermoeden dat het gezonde verstand niet meer bestaat. Dat er […]

Steeds meer hoor ik spreken over Russische oooooolie-garchen. Met de klemtoon op óóóóólie. Maar Russische oligarchen hebben niets met Russische olie van doen. Ook niets met Russisch gas. Het woord oligarch stamt uit het Grieks ( ὀλίγος (oligos) = ‘weinig’ en ἄρχειν (archein) = ‘heersen’). Jammer dat Koot & De Bie zo’n taalkundig fenomeen niet […]

De os en de kip, februari 2005 ‘Het was inderdaad een wonderlijke beestenboel, die winteravond, begin 2005. Mous had een kleurige kippenkop op, zelf had ik een opgeruimde ossenkop aangeschaft, attributen die we ’s middags in de feestneuswinkel aan de Voorstreek in Leeuwarden hadden gekocht. Achteraf misschien een beetje te gortig, maar op dat moment […]

Toeval bestaat niet, wordt wel beweerd. Maar is dat ook zo? Als er zoiets als een God bestaat, dan moet Hij zich dood vervelen bij het toeval van de werkelijkheid. Maar bestaat er zoiets als een God?  In zijn boek Oneindigheid, filosofie en wetenschap van het oneindige (1986) beweert Rudy Rucker dat er twee opvattingen over […]

  Als ik terugkijk in mijn herinnering,zie ik het huis waar ik nog kind wasin een straat die tot aan de spoorbaan liep,vredig en stil alsof de wereld nog sliep.Familie Kolkman beneden, Dijkstra ernaast.De Vries, Van Herk en verderop stondhet huis van Roosnek, ze hing zich op in een strop.In het weiland ervoor hadden koeien […]

Fred Landsman: zonder titel.   Vanochtend kroop ik weg in het putje van het bad.Ik wilde terug, ik had genoeg van deze aarde.Ik daalde af waar zij mij als haar vrucht bewaardeen zag de moederschoot die mij heeft liefgehad. In dat grottenstelsel diep verborgen in de grondzweefde ik gewichtloos in het warme sterrenwater.Ik schopte in […]

Jaren geleden stond ik in de Nationalgalerie in Berlijn plotseling voor dit schilderij. Het is niet zo groot, zo’n 50 bij 60 centimeter. Je ziet een slaapkamer in Berlijn. De ramen staan open. Daarvoor, tussen raam en schrijftafel, is het donkere silhouet van een zittende figuur te zien. Op de schrijftafel liggen wat spullen ongeordend […]

* Wie filosofeert moet in de oerchaos afdalen en zich daarin thuisvoelen. Ludwig Wittgenstein Een waan is een fictie die door de betrokkene als werkelijkheid wordt opgevat en waarvan hij niet af te brengen is, zelfs niet door het gebruik van rationele argumenten. Zo bezien is de waan een foutieve realiteitservaring die door het gezonde […]