De ideologie van de vrijheid
Ik hou niet van oorlogsmonumenten, en toch word ik er op een wonderlijke manier telkens weer door aangetrokken. Vorige week was ik in Bastogne in de Ardennen, ook wel Bastenaken genoemd. Daar bevindt zich een gigantisch oorlogsmonument ter herdenking van de slag in de Ardennen in december 1944: het Mémorial du Mardasson. Het is een stukje geschiedenis dat achter de horizon verdwijnt. Ik kan me herinneren dat ik rond 1960 een film zag over generaal Patton. Ik raakte diep onder de indruk. Ik vraag me af hoeveel mensen in Nederland nu nog weten wie generaal Patton was. In de tijd van de Koude Oorlog was hij een begrip. Een Amerikaan die het leger van Hitler had verslagen, tenminste for he time being. De Tweede Wereldoorlog wordt langzaam echt geschiedenis. Zelfs de Koude Oorlog verdwijnt uit zicht. We weten niet meer hoe het echt was. We weten ook niet meer wat ‘kunst’ was in die tijd.
Moderne kunst werd in de periode van de Koude Oorlog een voertuig voor politieke propaganda. Vooral de Verenigde Staten hadden een belang om kunst in te zetten als ideologisch wapen tegen de Russen. Moderne kunst, en met de name de abstracte kunst, stond voor de ultieme vrijheid van het individu. Die vrijheid was in het Westen mogelijk en niet in het Oosten, waar de abstractie werd onderdrukt. Abstracte kunst, zo werd geredeneerd stond haaks op de ideologie van totalitaire systemen, zowel van links als van rechts.
Toen het IJzeren Gordijn werd dichtgetrokken zag Amerika West-Europa primair als een buffer tegen het dreigend gevaar van het communisme. Kunst was een probaat middel om de grenslijn van de vrijheid te markeren. Vooral het abstract expressionisme van schilders als Pollock, Still, Newman, Gottlieb en Gorky lieten een zelfbewuste kunst zien, op grote formaten geschilderd. Het immense doek werd voor hen niet alleen een spiegel van de individuele emotie, maar ook een metafoor voor de wereld, de vrije wereld, vol archetypen en oersymbolen. Deze schilders leverden het zichtbare bewijs dat Amerika de toekomst had. Een nieuw humanisme was neergedaald in de brede verfstreken van The new American painting.
Abstract expressionisme was niet alleen een ontlading van de onbewuste impulsen in het spontane schildergebaar, maar ook een beteugeling van de drift. Het was gemanipuleerde ontlading, beteugelde vrijheid, schilderen als pure actie, maar tegelijk ook de controle over wat per definitie oncontroleerbaar was. Vooral dat laatste aspect werd ideologisch beladen. Jackson Pollock werd het toonbeeld van het volledig vrije individu in het Vrije Westen. Een bevrijde slaaf van die niettemin gekneveld blijft door zijn eigen onbewuste. Door het libido volledig open te leggen op het oppervlak van het schilderdoek werd de bevrijde slaaf kwetsbaar. Hij werd een instrument van een onzichtbare macht. Zijn vrijheid kon ingezet als ideologisch wapen. Het ontketende libido van de moderne kunstenaar werd ingezet in de propaganda van de Koude Oorlog.
Veel eerder dan in Nederland werd de kunst in Amerika gesteund door de overheid. Het New Deal programma van Roosevelt omvatte ook uitgebreide steunmaatregelen voor kunstenaars. De eerste naoorlogse generatie van Amerikaanse kunstenaars was dan ook opgeleid door de staat. Ook Jackson Pollock kreeg in de jaren dertig een uitkering die veel weg had van onze naoorlogse ‘contraprestatie’. Die directe overheidssteun viel in Amerika na de oorlog weg, maar achter de schermen bleef de regering betrokken bij de promotie van kunst. Zo bemoeide de CIA zich met sterk met de bevordering van Amerikaanse kunst in het buitenland. Maar ook vermogende particulieren als Nelson Rockefeller gaven om ideologische redenen financiële steun aan de moderne, en met name de abstracte kunst.
De betrokkenheid van de CIA bij naoorlogse promotie van de moderne kunst is een hoofdstuk in de kunstgeschiedenis dat lang onderbelicht is gebleven. In 1973 schreef de Amerikaanse kunstcriticus Max Kozloff een geruchtmakend artikel in het tijdschrift Artforum met als titel American painting during the Cold War. Sindsdien zijn er meerdere studies verschenen, maar lang niet alle bronnen zijn openbaar. Onderzoek naar de verwevenheid van moderne kunst en de CIA is even precair als het onderzoek naar terrorismebestrijding. De ware geschiedenis speelt zich achter de schermen af.
De doorstart van het modernisme had na de oorlog een ideologische bedding waarin het uitstekend kon gedijen. Vooral in Amerika had men behoefte aan een nieuwe start, een tabula rasa. Kunst in de volledige vrijheid van het losgeslagen onbewuste, het was een kunst die een exportartikel werd als wapen tegen de tirannie van het communistische Oostblok. Enkele jaren geleden was in Londen een tentoonstelling te zien over kunst en design in de tijd van de Koude Oorlog. Het wordt tijd dat de geschiedenis van de naoorlogse kunst wordt herschreven in het licht van de politieke belangen die eraan ten grondslag lagen. Het is de ideologie van de vrijheid, onzichtbaar door zijn vanzelfsprekendheid, zoals het laatste wat een vis ontdekt het water is waarin hij zwemt.
Aldus H.
10 oktober 2015 op 01:49
Applaus Huub, voor dit edoch korte verhaal.
Voor wie eens wat meer leest of kijkt buiten de reguliere media om kan op een gegeven moment eigenlijk maar tot één conclusie komen: nagenoeg alles is interconnected. Niks geen conspiracy: domweg oorzaak, gevolg etc.
Maar er zijn wel degelijk mensen aan de top die nadenken ‘waar het met de wereld naar toe moet’. Het grote plaatje zeg maar. Dat doen/deden ze 100 jaar geleden al. Supra nationale denktanks.
Politici komen en gaan, maar families/familiebedrijven blijven.
En met NAME de rijken denken over decennia: niet over hoe ze morgen de huur nou weer eens moeten betalen, de kinderen moeten voeden etc.
Voor de ware rijken is in principe alles een instrument of methode om hun bestaande situatie te consolideren, en liefst uit te breiden.
Alweer in de basis geen conspiracy, maar evolutionair gedreven.
Wie wil nou niet het beste voor zichzelf of zijn nageslacht?
Het wordt pas tricky als je anderen schade toe gaat brengen om je eigen bestaan zekerheid te bieden.
Pas dan kom je in een schimmige wereld waarin waarheid, leugen en dubbele agenda’s elkaar afwisselen.
Maar ook voedingsbodem voor psychopaten. Al was het alleen maar omdat, als je rijk bent, veel te verliezen hebt. Angst dus.
Rijk (en of beroemd) zijn is dus niet alleen maar leuk.
Als je rijk bent dan is het verstandig om zoveel mogelijk invloedrijke vriendjes om je heen te verzamelen. Andere mensen met macht dus. Het liefst arme mensen met relatief veel macht: politici dus. Immers: de overheid heeft monopolie op wapens, wetten en politie.
En arme politici zijn makkelijk om te kopen (allemaal!) voor een prikkie. Een gratis snoepreisje naar bijvoorbeeld een Coca Cola fabriek is vaak al voldoende om agenda X of Y er doorheen te jassen.
Maar stimulering van bepaalde kunst kan ook zéker een bepaalde politieke agenda dienen. Als invloedrijke mensen maar hard genoeg roepen dat bepaalde kunst ‘helemaal waanzinnig te gek is’ , dan nemen media dat wel over, en vervolgens gelooft het publiek dat ook. Of een rijkaard koopt ineens een schilderij van schilder X of Y voor 100 miljoen of zo, en ineens focust iedereen zich op die schilder.
Mindcontrol in optima forma. Alles is maakbaar. Ook kunst.
“De ware geschiedenis speelt zich achter de schermen af.
Het is de ideologie van de vrijheid, onzichtbaar door zijn vanzelfsprekendheid, zoals het laatste wat een vis ontdekt het water is waarin hij zwemt.”
Juustem. We kijken niet goed. En we kijken mede niet goed omdat we eenzijdig/vooringenomen worden voorgelicht door politici en media. Er zijn inmiddels meer persvoorliegers dan journalisten.
Marketing en propaganda liggen niet zover uit elkaar.
Maar wat als je marketing of propaganda niet herkend als zodanig? Dan is het ineens nieuws. Of wordt het waarheid.
Of wordt je Apple Iphone addict.
Maar net zoals dat de staat van gevangenissen een afspiegeling van een gemeenschap zijn, is dat met kunst ook zo. Ze staan weliswaar haaks op elkaar, maar ze hebben ook wat gemeen: de mate van vrijheid.
Dus kunst is politiek te gebruiken als instrument om de mate van vrijheid van een land te exposeren. Win-win situatie in feite.
Tenzij je niet zo’n vrij land bent. Dan wordt kunst nogal eenzijdig en in het kielzog natuurlijk ‘wetenschap’, en dan heeft het niks meer met kunst of wetenschap te maken maar met propaganda of een politiek doel.
Op dit moment zie je al wel dat wetenschap ge/misbruikt wordt door politieke en olichargische doelen, maar kunst nog niet.
Kunst is NOG vrij, maar dat kan best onder de sharia veranderen. Bustes van blote vrouwen? Kan niet! Niet halal, haram! Of verzin maar wat.
Zowel kunst en wetenschap hebben absolute vrijheid nodig om te kunnen gedijen. Als die vrijheid om wat voor reden wordt beperkt, krijg je ook beperkte kunst, beperkte wetenschap en derhalve beperkt (voortschrijdend) inzicht met als gevolg – in feite totale chaos. Decline/disruption of humanity.
Maar ook: weg mienskip.
Je kunt dit ook vertalen naar producten. Hoeveel procent van een vliegtuig of auto hoeft wetenschappelijk ‘niet waar’ te zijn? Zou u in een vliegtuig stappen waarvan bekend is dat 1% van alle technologie niet bewezen is? En laat dat nou net dat ene onderdeeltje van die motor zijn…
Kunst mag compleet afwijken van welke waarheid dan ook, maar wetenschap niet.
En in hoeverre kan mienskip disruptie aan? Of in procenten other mienskip ‘absorberen’?
Kun je mienskip vergelijken met een vliegtuig? Hoeveel procent van een vliegtuig kun je veranderen/disrupten zonder dat ie neerstort?
En wat te denken van volgers van een religie of ideologie die noch met kunst noch met wetenschap te maken heeft? Wat moeten we hiervan vinden? Zeker op minskips niveau?
Is wetenschappelijk bewezen dat als je als vrouw geen burka draagt je dan per definitie hoerrrrr bent?
Iemand die dit kan bevestigen?
Waarom wordt van ons verwacht dat wij Putin zo haten?
En Assad? En daarvoor Saddam en Ghaddaffi?
En waarom hebben die Nobelprijs winnaars van vandaag, van de arabische lente en omstreken hun democratie en stabiliteit nog steeds even niet op orde?
En wat doet angst, stress en onzekerheid met het brein?
Wordt je daar nu slimmer van of dropt je IQ met weet ik hoeveel xx points?
Maar wat nu als je een helicopterview neemt van de hele situatie in
de EU. Qui bono?
WIE profiteren er van deze hele disruptive situation.
Kleine schaal, grote schaal. Korte termijn, lange termijn.
Met welk doel?
Vragen, vragen, vragen.
Maar goed, zowiezo zat ik de laatste tijd steeds vaker denken aan de film Idiocracy.
And guess what: hij staat in zijn geheel nog online ook.
Weliswaar beeldverhouding niet goed, maar Allah.
http://www.youtube.com/watch?v=KDuUwUhFuF4
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Aldus H.
10 oktober 2015 op 01:50
Eddy Drost
10 oktober 2015 op 11:34
Dat de Chinese regeringsleider de mensenrechten hoog in het vaandel hebben was ons al wel bekend……
Overigens heb ik zelf allesbehalve slechte ervaringen met de Chinezen. Als uitgever van het boek ” The Netherlands with Compliments” ben ik in de periode van 1995 tot 2000, tijdens Parallelle Economische Missies in het gezelschap van Beatrix soms ook Willem Alexander en de Ceo’s van de grote multinationals, zoals Heineken, Philips, Shell, Unilever en noem maar op, de hele wereld overgereisd om de BV Nederland te promoten. Het genoemde boek bestond uit twee delen; in het eerste gedeelte bedrijfsreportages over de meereizende companies en het tweede gedeelte over Nederland. Een fraai boekwerk in full-color, sulfaatkarton en stofomslag. Dit boek werd tijdens Holland Diners en andere meetings als relatiegeschenk aan de doelgroep uitgereikt. In 1998 en 1999 ben ik derhalve in China geweest. Tijdens de tweede reis waren mijn boeken nog niet van het vliegveld naar het hotel, waar een meeting werd georganiseerd, bezorgd. Een disaster dreigde. Ik haasje repje naar de Airport. Ik legde het uit en de betreffende ambtenaar beloofde dat hij er grote spoed achter zou zetten. Ik terug naar het hotel, en ja hoor binnen een kwartier werden de boeken afgeleverd. Ik naar binnen. Niemand vroeg mij wat en kon ik zo de zaal inlopen, waar zelfs de president van China, Willem Alexander en Annemarie Jorritsma aanwezig waren.
Weer terug naar Nederland vergat ik een dure jas mee te nemen. Ik was nog maar een paar dagen thuis of de jas werd door DHL afgeleverd. Keurig.
Tenslotte, meereizende ambtenaren uit Nederland waren niet zo blij met mijn fraaie boekwerk en het succes daarvan. Zelf deelden zij een simpel zwart-wit boekje uit met daarin de smoelen van de Nederlandse bobo’s. Smoelenboekje. Als ik dan mijn boeken moest uitdelen aan de vele tafels, staken de stumperds geen hand uit. Een heel werk om vaak zo’n zestig tafels van boeken te voorzien. Van de Ceo’s was er altijd eentje die dat wel zag en zelf de boeken ophaalde. Alexander Rinnooy Kan is meer dan een aardige kerel!
Michiel
10 oktober 2015 op 20:05
Rinnooy Kan? Absoluut!
Rinnooy Kan is niet voor niets bij die megalomane ENG bank onder leiding van die idiote Belg, die ook nog dreigde de bank naar Londen te verplaatsen en die die belachelijke Grand Prix autoraces sponsorde, heel netjes weggegaan.
Voorwaar een prestatie!
Eddy Drost
10 oktober 2015 op 21:16
Michiel,
Ik neem aan dat u de ING Bank bedoelt? Voordat Rinnooy Kan bij de ING Bank terecht kwam was hij voorzitter van het VNO-NCW. In die hoedanigheid ontmoette ik hem voor het eerst en wel in 1995 tijdens een Parallelle Economische Missie naar Indonesië. Naar mijn idee is hij alleen bij de ING Bank terecht gekomen om Chinese licenties voor de bank binnen te halen. Volgens mij is dat zowel in 1998 als ook in 1999 niet gelukt. Overigens is iemand als Rinnooy Kan geen bankier en had hij bij de ING Bank ook helemaal niets te zoeken.
Aldus H.
10 oktober 2015 op 22:01
Ik stuitte op wellicht een zéér interessante docu over oorzaak gevolg van politieke correctheid en of cultureel Marxisme.
Heb zelf nog maar een klein stukje gezien, maar uiterst interessant.
Plus Edward Griffin zit er in, en da’s er zo eentje die dingen snapt maar dan echt.
“Why are we in Decline – Cultural Marxism. ”
https://www.youtube.com/watch?v=VggFao85vTs
of anders:
http://www.youtube.com/watch?v=VggFao85vTs
Overigens, dit soort dingetjes beginnen zich ook af te spelen in BV Frl.
http://mnskp.nl/elke-eigen-volk-eerst/
Het begrip mienskip. Hoe ziet dat er tegen 2018 uit? Bestaat het dan nog? Of vindt daar ook tweedeling tussen? Ons-kip, hun-skip, sien-skip, dyn-skip etc.
Het zijn maar ‘spannende’ tijden. (Lees: disruptive. )
Toeval allemaal?
Kom ik op terug.
————