Archief voor november, 2020
De ondenkbaarheid van de dood
‘Ter Braak spreekt over het toelaten der relative- rende doodsgedachte in ons denken. Van Duinkerken consta teert: “Onderwijl moffelt hij handig het andere element weg, dat geenszins nihiliseert, doch veroorzaakt: het onto logische element .. , hij zwijgt onderwijl over de psychologische onmogelijkheid om een ‘absoluterende zijnsgedachte’ uit te bannen.“ Dat is orakeltaal, gesproken uit de behoefte om […]
Heimwee naar God in het interbellum
Hoe is het ooit zo ver kunnen komen en waarom was het juist Nederland waar het progressieve katholicisme in de jaren zestig als eerste ten onder ging? Die vraag wordt vaak gesteld maar zelden beantwoord. Eerlijk gezegd weet ik zelf ook het antwoord op die vraag niet. Tenminste, niet precies. Ik erger me wel eens […]
Een eeuw na Abraham Kuyper
‘ En zoals ware wetenschap uit de verschijnselen opklimt tot de in hen wonende orde, om met de kennis van die orde gewapend, edeler dieren, edeler bloemen, edeler vruchten te kweken, die uitsteken boven hetgeen de natuur vanzelf voortbrengt, zo ook is het de roeping van de kunst, om niet alleen het zichtbare en hoorbare waar […]
Josse (1941 -2020)
De inspiratiebronnen van Josse de Haan treden vooral aan het licht in de beschouwingen die hij heeft gewijd aan zijn jeugd en met name aan zijn ouders. Beklemmend schrijft hij over de calvinistische gevoelsarmoede, waar zijn moeder onder geleden heeft, en de rauwe wereld van het agrarische Friesland waar de sociale standsverschillen wellicht nog meer […]
Modernisme en Nostalgia
‘In plaats van de tabula rasa die wordt voorspeld door het hoogmodernisme, of zelfs de viering van de rumoerige sfeer van de beroemde Roaring Twenties met Parijs als Hemingway’s Moveable Feast, vinden we een collectief ethos, gedreven in de richting van het herstel van wat er vóór de oorlog was: een verstilde wereld verstild en […]
Amnesie en anamnese
In de laatste twee jaar van mijn tijd op het Ignatiuscollege – ik spreek over het midden van de jaren zestig – kreeg ik Latijn van pater Lorié S.J. Hij gaf ook godsdienstles. Zelf was Lorié zeer geïnteresseerd in het denken van Augustinus. Voor belangstellende leerlingen gaf hij woensdagmiddag na schooltijd een extra uur les. […]
Déjà vu
Fragmenten uit mijn powerpoint-presentaties voor een reeks gastcolleges over ‘Kunst in tijden van terreur’ op Academie Minerva in Groningen, in het studiejaar 2004-2005 Mijn gedachten gingen onwillekeurig terug naar de eerste verwarrende weken na de aanslagen van 9/11, toen ik mij ook voluit stortte op problematiek van het terrorisme. Dat resulteerde destijds in mijn eerste […]