Van alle Waddeneilanden is Ameland van oudsher het eiland dat kunstenaars niet alleen 
het meest heeft aangetrokken, maar ook de meeste kunstenaars heeft voortgebracht. 
Leendert Scheltema, Henri Frederic Boot, Otto Hanrath, Johan Hemkes, Germ de Jong, 
en Tames Oud, zij allen ging er prat op een Amelander kunstenaar te zijn, ook al waren 
ze er vaak niet eens geboren. En ook als ze er wel geboren waren, zoals Tames Oud 
die er als tiener al wegtrok om de wijde wereld te ontdekken, ze bleven dromen van 
dat wonderlijke landschap, de duinen, de zee, van het kale silhouet van die twee 
vreemde eenzame bomen tegen een grijze winterlucht langs de kant van de weg naar 
Hollum. Ameland lijkt gemaakt voor kunstenaars. Het is een eiland waar je niet alleen 
de wereld opnieuw kunt ontdekken, maar vooral ook jezelf. Het Amelandgevoel is 
moeilijk te definiëren. Misschien zit het wel in ieder mens. Misschien is het alleen maar 
door een kunstenaar uit te drukken. Of het moet een dichter zijn, zoals Gerard den 
Brabander, die ooit de volgende woorden schreef over het werk van de schilder Germ 
de Jong:

En schiep ons boerderij en schelf
En het woelen van de zee en stranden
En wist het niet en was het zelf.

Ook de Friese dichter Douwe Kalma had een bijzondere band met Ameland. Heel zijn 
leven verlangde hij terug naar dit eiland, dat in zijn dromen samenviel met het mythische 
eiland Forsete, dat ooit naast Helgoland moet hebben gelegen, en zo tot de oudste 
grond van de Friezen moet hebben behoord. Hij schreef gedichten over de herfst op 
Ameland, maar ook een toneelstuk over zijn geliefde eiland met de veelzeggende titel 
Noarderljocht (Noorderlicht). Ameland is een plek die blijkbaar een dichterlijk soort 
heimwee kan oproepen, ook als je er niet eens geboren bent. Amelander ben je dan ook niet door geboorte. Je moet het worden tijdens je leven. Eens weet je wat het is 
door in de verlatenheid van dit landschap een bijzondere ervaring op te doen, een 
gewaarwording van de natuur die een onuitwisbare indruk achterlaat.

Dat was ook pre
cies wat Douwe Kalma in zijn jonge jaren op Ameland is overkomen. Toen hij, komende 
van de duinen, voor het eerst de Noordzee zag, moet dit voor hem een subliem 
moment zijn geweest. Een ervaring die hij later als volgt beschreef:

‘Toen na een stuk door vlakke duin weide, wond het pad zich nogmaals omhoog, we liepen in 
een holte tussen twee hoge duinen in, snel werd het ruisen zwaarder en krachtiger – ik keek en 
de zee lag daar, schuimend aan de oever, rondom levend, door de wind beroerd, oneindig. Men beleeft vaak dat men bij het aanschouwen van een nieuw groot natuurtafereel een 
moment geen woorden vindt. Maar deze keer kwam het me voor alsof ik niet alleen de woor
den, maar ook de spraak zelf verloren had. Op die manier kwam je alleen mensen en ver
schijnselen tegen, waar van men weet, op dat moment dat ze je leven zullen beheersen.’