It Fryske lân fol eare en rom

312915

(Foto: Beeldbank Rijkswaterstaat)

‘Geen land is zo fris als Friesland. Het ligt er altijd vers en 
vochtig en als zo juist aan de hand van zijn schepper ont
gleden. Een ontzaglijke hemel staat van kim tot kim gestolpt 
over een laagland waarin de huisjes en boerenhoeven niet 
groter schijnen dan molshopen. In het Friese landschap 
blijkt de oneindigheid eindelijk gevangen in het net der begrenzing. Met een fijne listigheid hebben de kleine silhouet
ten der boerderijen, de verweg-wijkende bomenrijen en de 
kruiende wolkenbanken erboven de eindeloosheid gevangen 
als in een fuik. Onmogelijk dat zij nog ontsnapt. Eindeloos
heid en begrenzing hebben zich verzoend tot harmonie. Die 
harmonie heet: Friesland.

Maar Friesland is niet alleen een zee van wisselend groen, 
het bezit ook een vloot daarop van trotse steden. Zij liggen 
kalm voor anker in de Friese oneindigheid en leven elk voor 
zich een eigen, besloten leven, warm als het leven in een 
woonark. Geen dier steden heeft ook maar iets van een 
wereldstad. In de steden van Friesland zult gij tevergeefs 
zoeken naar gedrilde regimenten van drie verdiepingen-
huizen. Naar luidruchtige trams en wereldlawaai. Gij vindt 
er integendeel lage, gegevelde huizen, veel olmen, veel 
linden, ontelbare grachtjes, bloemen en bijen.

Trots en 
plotseling rijzen deze stadjes op uit het biljartlaken der 
velden. De natuur maakt nauwelijks halt voor deze kinder
lijke barricade. Wind en regen die komen aanzwellen over de 
velden, razen en ruizen onverminderd voort over de stadjes 
totdat zij, nauwelijks een stap verder, weer de volle frisse 
oneindigheid voor de boeg hebben. Bijen, vlinders en libellen 
verdwalen in de straatjes en op de markten als in een tuin. De natuur eist de Friese steden voor zich op als een stuk van zichzelf. Zij verzet er geen stap voor om hen te omzeilen.’

Bertus Aafjes in 1950.

9 Reacties »

  1. eddy drost

    26 mei 2015 op 10:35

    Van Bertus Aafjes is bekend dat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergedoken heeft gezeten in Friesland. In die tijd waren er gelukkig veel Friezen die de term Iepen Feansters hanteerden en een onderkomen boden voor mensen die een veilige plek zochten.

    Tot mijn verbazing is de term Iepen Feansters onder het motto van ch2018 verkeerd geïnterpreteerd. Er wordt namelijk niet mee bedoeld; open je deuren en ramen en haal de gasten in 2018 naar binnen, maar kom de deur uit, spring uit alle ramen naar buiten en trek een reflecterend jasje aan. Ga koffie inschenken, ga bij de dranghekken staan, hang de jassen van de bezoekers op, begeleid de bobo’s van ch2018 naar de door hun gereserveerde tafels vooraan in de zaal en, u voelt hem al aankomen, ga zonder schoteltje bij de toiletten zitten..

    Terug naar Aafjes. In de vijfde en zesde van de Middelbare School had ik er de gewoonte van gemaakt een gedicht te schrijven over de besproken schrijvers. Helaas zijn deze in de loop der jaren verloren gegaan, maar de eind regels over W.F Hermans en de beginregel over Bertus Aafjes kan ik mij nog herinneren.
    Het gedicht over Hermans eindigde als volgt

    En zo is het
    want waar het ook over gaat
    Als ik nu spreek onder professoren
    of tegen sloebers op de straat
    tegen arm of rijk
    Éen ding is zeker
    Ik heb altijd gelijk

    Jaja.

    De beginregel over Bertus Aafjes was geïnspireerd op zijn werk Voetreis naar Rome. En dan niet zozeer over de inhoud. Meer over het feit dat Aafjes al snel schoorvoetend te berde had gebracht dat hij niet te voet naar Rome was vertrokken, maar op de fiets en dat hij de fiets bij de Zwitserse grens had moeten achterlaten vanwege hoge invoerrechten. De laatste honderden kilometers had hij dan lopend voltooid. Echter er waren toen ook al hardnekkige geruchten dat hij op de brommer naar Rome was afgereisd en dat het toegewijde rijwiel 12 kilometer voor Rome de geest had gegeven. Iets wat mij inspireerde tot de volgende openings zin

    Broem broem broem daar komt Aafjes

    Jaja

  2. Huub Mous

    26 mei 2015 op 10:48

    Bertus Aafjes zat in de oorlog ondergedoken in het Friese plaatsje Terband. Bovenstaand citaat komt uit zijn verhaal De Sint Martinikerk van Bolsward dat hij schreef in 1950 en is opgenomen in de bundel In de Nederlanden zingt de tijd, die in 1976 verscheen.

  3. Cornelis Venema

    26 mei 2015 op 12:30

    Beste Eddy, dat de open houding van Heerenveners in de oorlog geleid heeft tot dit gezegde lijkt me wat overdreven.

  4. eddy drost

    26 mei 2015 op 12:54

    Beste Cornelis,

    Ik denk dat ik in mijn bewoordingen bewondering uitdruk voor de mensen die in Friesland, met gevaar voor eigen leven, hun deuren en ramen voor mensen in nood hadden geopend in de Tweede Wereldoorlog.
    Ik begrijp eigenlijk niet wat ik verkeerd heb geschreven, maar dat kan ook aan mijn dommigheid liggen. Als dat het geval is bied ik mijn excuses aan.

  5. josse

    26 mei 2015 op 17:26

    In Feanster is gjin Finster, mar komt fan It Hearrenfean (= Heerenveen). Iepen Finsters is open ramen. Soe dat it misferstân wêze?

  6. eddy drost

    26 mei 2015 op 20:01

    Beste Josse,

    Leuk gevonden! Daar had ik echt niet aan gedacht. Kan zijn, maar of Cornelis dat bedoelde weet ik niet. Wellicht wil hij het nog toelichten. Ook heb ik het woord finsters dus niet goed geschreven. En dat is slordig. Ik had het even moeten controleren.

  7. eddy drost

    26 mei 2015 op 20:12

    Het woord dommigheid had ik gelukkig wel goed geschreven. En was dus gezien Josse zijn uitleg inderdaad op mijzelf van toepassing.

  8. Wiersma

    27 mei 2015 op 02:26

    Even ter inleiding: dit zou ik gisteren plaatsen maar er ging iets technisch mis. In eerste instantie had ik iets, ach laat maar, totdat ik vandaag twee berichten las.

    ===================================
    Dus gisteren: (eigenlijk eergisteren) mijn reactie:

    In principe, in principe op zich, is er helemaal niks mis met Friesland.

    Nou ja, behalve een paar dingetjes dan.

    Maar een tijdje geleden bedacht ik me ook het volgende.

    Friezen schijnen een van de langste mensen ter wereld te zijn.
    Misschien wel de langste. Dat idioom w0rdt niet uitgenut.

    Er MOET echter een reden /oorzaak zijn hiervoor.
    Mensen worden niet ‘zomaar’ lang.

    Zijn er wetenschappers in de zaal die eens mee willen denken?

    WAT/welke is/zijn de redenen dat Friezen zo lang/groot zijn.

    Volgens mij valt hier leuk onderzoek naar te doen.

    Zit het em in het voedsel? Lees: friese dairy?
    En dan vooral gras gevoerde dairy?
    Zit het em in de lucht, het water?

    Zit het em in het feit dat veel Friezen -als kind- vaak ver moesten fietsen om naar school te gaan? Oftewel bewegen?

    Spelen de geur/chemicalien (phytonciden) van weilanden of bossen een rol?
    De temperatuur?
    Klimaat?
    De luchtvochtigheid?
    Hoeveelheid CO2 in lucht?

    De voornamelijk westenwind? (zeelucht, algen –> zuurstof)
    Of ‘oude’ grond, derhalve weinig aardstraling (weinig radioactief)

    Zit het em in de aardappel?
    In de klei? Noorderbreedte, westerlengte?
    Zoutgehalte van de bodem?

    Voor -een deel althans- is lang en groot een evolutionair voordeel binnen de soort.
    GRUTTE Pyr, remember?

    Groter is meestal sterker, en dus staken de Romeinen liever het kanaal over dan de Rijn want met Friezen was het slecht kersen eten. En er was ook al zo’n incidentje bij het Reade klif.
    Iets met Hollanders of zo.

    DUS… Friezen hebben ergens evolutionair voordeel, maar voor zover ik weet is nooit uitgezocht waarom.
    Gewoon even niet aan gedacht? Het kan maar zo.
    Het kan ook dat dat wél is gebeurd maar ik er niet van weet.
    Kan ook maar zo.

    Maar zo niet: zoek het eens uit.

    En dan niet met iets aankomen met jaja, ‘genetisch’ of zo, want genetische code is domweg te overschrijven. Anders was er immers ook niet zo’n biodiversiteit.
    Duh.

    Even samengevat. Er moet wel IETS goed zijn aan Friesland, want de bevolking behoort tot de langste ter wereld.
    WAT is de oorzaak/reden hiervan.

    Je hoort mij overigens niet zeggen dat ze de slimste zijn.
    Helaas niet nee. Maar dat komt deels denk ik ook omdat Friezen relatief niet zo evil zijn.
    De geur van het land houdt ze relaxed.

    De kleur groen is relaxed voor de ogen, vandaar dat operatie kamers ook groen zijn. Mooie luchten, wijds uitzicht, phytonciden van vers gemaaid gras: allemaal stress releavers.

    Maar alles is te herleiden tot energie. Zo heeft de uitvinding van de CV er toe geleid dat mensen groter werden, want voedsel hoefde niet gebruikt te worden om het lichaam warm te houden maar kon het gebruiken voor groei.

    Ook ziekten zijn een belemmering voor groei.
    Ziekte bestrijding kost energie en gaat dus ten koste van groei.

    Zo. WAT is het dat Friezen zo groot kunnen worden. Zijn ze minder ziek? Hebben ze betere CV’s? Is hun metabolisme beter?
    Hebben ze minder stress? Want stress vreet ook energie he?

    Wel. De grap is dat Friesland virtueel gezien ergens onderaan de voedselketen bungelt. Als je het politiek en economisch beschouwd. Maar als je het wereldwijd fysiek beschouwt staat Friesland aan TOP van die voedselketen, maar voor zover ik weet wordt daar niks mee gedaan/uitgenut.

    Fryslan Boppe. Wel. Is ‘boppe’ niet groter, hoger?
    Wel dan.

    Soms does size matters.

    Ik zie het wat zo. Ooit waren Friezen (en nederlanders) predators. Schijt aan alles en iedereen. Door de eeuwen heen zijn die grote mannen virtueel overruled door in feite miezerige mannetjes als politici of bankiers.

    Ik geef toe: wie niet sterk is moet slim zijn.
    En ik geef tevens toe: die miezerige mannetjes zijn achterlijk slim. Daar helpt geen groot lichaam tegenaan.
    Die virtueel grote (of corrupte) -maar fysiek kleine- mannetjes hebben in feite de evolutie gekaapt.

    Het mag. Zo werkt de natuur nu eenmaal. Is niet anders.
    Maar: hun businessmodel is gebaseerd op misleiding, liegen,fraude, omkoping, moord desnoods, en deceptie.
    En dat op immense schaal.

    Dat is niet des Fries. Anti-Fries zelfs.

    Het is het één of het ander: Friezen zijn te lief, of te betrouwbaar, of domweg te dom om misdaad op grote schaal te plegen. Maar gewoon geen zin kan ook. Of: komen gewoon niet op het idee. Of: Friesland is gewoon geen goede grond om misdadigers te kweken.

    Ik val helaas in herhaling: misdaad loont wel degelijk maar je moet het groot doen. Beyond imagination, dan werkt het.
    En met middelen die niemand herkent als wapens.
    Global Warming bijvoorbeeld.

    Ooit was groot en sterk een evolutionair voordeel. Dat is helaas nu miezerig, kruiperig, keihard liegen en deceptie geworden.

    De Fries is nog steeds groot en sterk, en ooit vol zelfvertrouwen, maar dat zelfvertrouwen is de laatste eeuwen niet meegegroeid met het lichaam. Of: overruled door miezers.

    Het fenomeen Mienskip is derhalve niet veel meer dan een slap verdedigingsmechanisme. Meer een zorgcentrum – ocherdeoch-wat-is-het allemaal-wat-niet? dan een aanvalswapen tegen de miezerigheid.

    ‘Samen sterk’ kan niet meer op tegen de liegende macht.
    ZWAAR verouderd businessmodel. Een paard kan niet meer op tegen de auto. Een speer niet tegen de AK47.
    Mienskip is al dood voordat het geboren is.
    Samen schuilen. Is dat wat u wilt? Als economisch model?

    Er is een véél slimmere strategie nodig. En of véél slimmere wapens. DAT is een overlevingsmechanisme, maar niet ‘samen slaaf’ of ‘samen (sc)huilen dan valt het allemaal wat mee: gedeelde smart is halve smart’.
    Dat is écht geen businessmodel meer.

    Inmiddels zitten 1 op de 6 huishoudens in NL diep in de schulden. Iets van meer dan 40 mille of meer pp. Helpt hier nog iets van ‘samen de schouders eronder’ of nog harder werken tegen?

    Of ‘ Weg met het pessimisme’? Welnee.
    Hier helpt geen ‘mienskip’ tegen an.

    Herken de psychopaten.

    ==============================

    Maar dan ‘vandaag (lees gisteren) dit in het nieuws:

    ” LEEUWARDEN Journalist Olaf Koens toonde zich dinsdag kritisch over Friesland in zijn Rede fan Fryslân. Hij constateert in deze provincie een mentaliteit ,,waarin je je kop niet boven het maaiveld hoeft uit te steken”.

    Koens plaatste ook kanttekeningen bij ambities van het provinciaal bestuur, zoals Kulturele Haadstêd of voor de Rede van Friesland een spreker uit Moskou laten overvliegen. Koens is correspondent in Rusland. ,,Tegen de provincie zou ik dan ook willen zeggen: doe maar normaal, dan doe je al goed genoeg.”

    http://www.lc.nl/friesland/olaf-koens-kritisch-over-friesland-18691933.html

    http://www.omropfryslan.nl/nijs/olaf-koens-kulturele-haadsted-gebakken-lucht

    Dus, vandaar dat ik mijn reactie, met aanvulling
    En Olaf Koens zei het leuk: “doe maar normaal, dan doe je al goed genoeg.”

    Friesland was ooit goed in tegengeluid. DAT zou wel eens de kracht kunnen zijn. Niet meelopen met de randstad, den Haag, de EU, Navo, Amerika etc. Die strijd kan Frl helemaal niet aan.

    En mienskip?
    Psychopaten hebben letterlijk schijt aan mienskip.

    “Mienskip is een zwakte. Samenwerken? Rot toch op man.
    Geld. Geld maakt alles mogelijk. Met geld koop je alles.
    Macht, hoeren, sex, maar ook solidariteit.
    And who cares of die solidariteit echt is?
    Als IK de rit maar uitzit.
    IK ben het centrum van het universum.

    IK parasiteer. Daarvoor ik ben.
    En IK leef er goed van. Hahahahaha!”

    (en met Ik bedoel ik niet mijzelf voor de goede orde…ppfff…)

    Hoe het wel moet? Lastig hoor, lastig.

    Dubbelrol misschien.
    Iig niet doen zoals zij doen. Dat verlies je. Geheid. Volkomen kansloos. Loodsmannetjes worden geduld enkel en alleen omdat ze de haaien vrijhouden van parasieten.

    Friesland en een onderkruipers rol lijkt me een slechte en tevens -historisch gezien- onnatuurlijke zaak.

    Kleine mannetjes met een groot/enorm ego rulen momenteel even over grote mannen met een klein ego. Of ruim hart. Wen der maar an, zij zijn er voorlopig even mee weggekomen.

    Hoe draai je die zaken weer om?

    Vroeger was het simpel: revolutie, geweld en hier met dat geld.
    Maar ook dat businessmodel schijnt niet meer zo goed te werken, want niemand komt meer van die bank af, want zelfs verzet is gedigitaliseerd, dus zul je wat anders moeten verzinnen.

    ‘Nee, vandaag kunnen we niet demonstreren want er is immers Idols op TV! De finale nog wel! En ik moet mij Facebook nog ff checken. En me KK kat is ziek, sgei tog uit man. Fock! Hee *boks* he? Zie je latersss! ‘

    Nu stop ik maar want Jezus, wat een verhaal weer…pppfff

  9. eddy drost

    27 mei 2015 op 11:23

    Beste Wiersma,

    Ja een heel verhaal, maar zeker ook een heel mooi verhaal. En daar gaat het om.

Laat een reactie achter

(verplicht)

(verplicht, wordt nooit weergegeven)