‘Ik noem Picasso evenmin als Joyce psychotisch, maar ik reken hen slechts tot die zeer grote groep mensen die op grond van hun habitus op een diepgaande psychische storing niet met een gewone psychoneurose maar met een schizoïd complex van symptomen reageren. Ik heb het niet nodig geoordeeld om hier deze psychiatrische uiteenzetting te geven, […]
1. Een woord vooraf ‘Als er niet meer één waardensysteem, één stijl is en de enkeling het zelf maar moet uitzoeken, dan ontstaat er een veelheid aan stijlen. Picasso heeft dat in zijn eentje aan de wereld laten zien in zijn werk. Zo heeft hij op zíjn wijze het probleem opgelost. Als er niet meer […]
Onlangs heb ik dit boek geleend bij Tresoar: Picasso’s Picassos (1961) van David Douglas Duncan. Het ziet er een beetje verfomfaaid uit, ongeveer zoals het exemplaar op de foto hierboven. Het weegt ook zeker drie kilo, maar het is wel een prachtig boek, vooral door de schitterende kleurenplaten. Die zijn achteraf ingeplakt – zoals het […]
‘In elk geval zijn wij zelf verwikkeld in een gebeuren, dat niet door deze of gene is uitgedacht en gepropageerd, maar dat ons, of wij het willen of niet, zonder meer overkomt. Wij hebben het niet zien aankomen; wij zijn er nog nauwelijks aan gewend; wij kunnen het echter niet tegenhouden; wij bemerken steeds duide lijker, […]
‘Mens word je niet door geboorte,’ heeft de schilder Kokoschka ooit eens beweerd. Mens worden is een pijnlijk proces. De drijfveer van religie is het heimwee naar een verloren staat van het bewustzijn, het embryo, het paradijs, het vaderland, het beloofde land. Leven in de tijd is leven in gescheidenheid. Het onbewuste daarentegen is tijdloos. […]
De Heilige Geest was het die de Manicheeërs in vervoering bracht. Hij deed de Gnostici verlangen naar de goddelijke vonk in zich zelf. Hij deed de Katharen uitzwermen in de bergen en heuvels rond Agen, Albi en de Carcassonne. De Heilige Geest brak de De Vinci Code. Hij bezegelt niet, hij verbreekt elke belofte. Als […]
‘De moderne intellectueel staat met een kaal intellect in een kale wereld en hij zal daar moeten blijven zonder te capituleren, maar ook zonder van de nood een deugd te maken. Hij staat tussen twee vuren en hij zal het in deze situatie moeten uithouden. Uithouden – dat is onze laatste voorlopige moraal. De deugd […]
Al surfend op internet ontdekte ik dat er een speelfilm bestaat die Ghost Dance heet. Hij is in 1983 gemaakt door de Engelse regisseur Ken McMullen’s. De film had geen vastomlijnd scenario, maar volgde een non-lineaire, grotendeels geïmproviseerde verhaallijn, waarbij de hoofdrolspelers gevraagd werden om zichzelf te spelen. In feite gaat de film – zo […]
Het is woensdagmiddag, ergens in 1965, als ik met twee rijksdaalders op zak de Bruna-winkel in de Kalverstraat binnenstap, waar ik na een worsteling met mijn geweten de verleiding weersta om voor het eerst van mijn leven een Playboy te kopen, waarin ik – buiten het blikveld van een streng rondziende caissière – heel eventjes […]
‘Er is na de Romantiek iets veranderd. Sartre – de kunstenaar – heeft de hel naar de aarde verplaatst, Malraux vecht voor een betwijfelde hemel op aarde en een Achterberg haalt de hele eschatologie naar zich toe en neemt de overwinning op de dood in eigen handen. Het is opmerkelijk, dat behalve van der Leeuw […]
De neiging om het Fries eigene in talige cultuuruitingen eerder te herkennen dan in beeldende kunst of in architectuur is sterker geworden door de nieuwe aandacht voor Friese taalbevordering die sinds de jaren zeventig in Friesland is ontstaan. Als het gaat om de herkenning van een eigen culturele identiteit was de verhouding tussen taal en […]
‘Ik hoop dat Tsering in Tibet-in-India een leefbaar compromis tussen angst en vitaliteit, schuld en spontaniteit, inferioriteit en superioriteit zal vinden. Ik hoop, kortom, dat hij eenvoudig een beetje gelukkig zal worden, dat simpele woord dat hij zo vaak gebruikte wanneer hij vertelde van zijn jeugd. Want ik zal met sympathie blijven denken aan deze […]
Langs de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela zijn veel voorbeelden te vinden van vroeg-Romaanse en zelfs Visigotische architectuur. In die kerkjes staan beschilderde, houten Madonnabeelden die zo krachtig van vorm en expressie zijn dat ze haast bezield lijken. Ik kan me niet voorstellen dat Picasso deze beelden niet heeft gekend alvorens hij zich begin vorige […]
‘Telkens weer slaat wat er vroeger was Weer als een vlam omhoog uit de oude as’ Willeke Alberti, Telkens weer Wie mijn naam intypt op Google-Images krijgt een wonderlijke verzameling portretfoto’s te zien. Op sommige sta ik zelf helemaal niet op. De vierde foto vanaf linksboven bijvoorbeeld laat Herman Vuijsje zien. Nu heeft hij […]
‘Voor onze primitieve voorvaderen was het gebonden woord naast beeld, melodie en dans een hulpmiddel om het leven te beheersen en te bekrachtigen. Het was een hulpmiddel, maar het bewoog sterren en roeiriemen. De tendens tot differentiatie echter, die plant en dier in hun ontwikkeling richt, liet zich bij de mens gelden als specialisatie. De […]