Donkere dagen voor de kerst

Onderschrift foto: ‘Verkoper Jan Lendekamp verkoopt op de Lange Pijp in Leeuwarden een boom aan Marijke en Renate Mous. Zijn omzet is eenderde lager dan vorig jaar. Foto: Hoge Noorden. Leeuwarder Courant, 24 december 2003

Deze krantenfoto hangt al 14 jaar ingelijst op de wc. Marijke kocht de kerstboom altijd op de dag voor kerst, want dan waren ze afgeprijsd. De dag voor kerst was het altijd een drukte van belang. Dat was elk jaar zo, al sinds het jaar dat ik Marijke leerde kennen, in 1971 toen we voor het eerst samen het kerstfeest vierden.

Op de dag daarvoor – 24 december 1971 – had ik samen met Hessel Miedema en vier medestudenten kunstgeschiedenis een bezoek gebracht aan het kerkje van Oosterend. We reden er met een Volkswagenbusje naartoe. De middeleeuwse kraak, die zich in dit kerkje bevindt, hebben we toen de hele dag opgemeten en beschreven.

De resultaten daarvan heeft Miedema drie jaar later gepubliceerd in Proef, het tijdschrift van het Kunsthistorisch Instituut in Amsterdam. Ik herinner me nog dat we in de sacristie van Oosterend het doopregister hebben bekeken. We kregen warme chocola te drinken. Ook de reliëfs in de kraak met voorstellingen uit de Bijbel staan me nog helder voor de geest. Het ging er Miedema vooral om welke Bijbel als voorbeeld was gebruikt.

 

De kraak van Oosterend

Die dag in december vroor het dat het kraakte. Op de Afsluitdijk was het glad en moest we bijna stapvoets rijden. Er lag geen sneeuw voor zover ik me kan herinneren. Mijn jongste zuster Trees was jarig, zoals altijd de dag voor kerst. Hessel Miedema was even terug in Friesland. Ik was even in het land, waar ik met Marijke terecht zou komen, maar dat wist ik destijds nog niet.

Toen ik thuiskwam had Marijke de kerstboom opgetuigd. Ik heb toen meteen mijn nieuwe plaat van Joni Mitchell opgezet die ik de dag daarvoor had gekocht: Blue, met daarop River, waarvan de woorden opeens precies op hun plaats vielen

***

It’s coming on Christmas
They’re cutting down trees
They’re putting up reindeer
And singing songs of joy and peace
Oh I wish I had a river
I could skate away on
But it don’t snow here
It stays pretty green
I’m going to make a lot of money
Then I’m going to quit this crazy scene
I wish I had a river
I could skate away on
I wish I had a river so long
I would teach my feet to fly

Deze week komen de donkere dagen voor de kerst. De eerste nieuwjaarskaarten vallen in de bus. Voor mij is die eerste altijd van Eddy Sikma. Dat is al jaren zo. Dit jaar had hij een tekening van de kerk van Hantumahuizen gereproduceerd. De tweede nieuwjaarskaart was van Willem Winters en Anneke van Renssen, een klein boekje met twee verhaaltjes: De woeste oliebol en Verdwaald. Het is een uitgave van Perio.

Ik voel me een beetje beschaamd met dit soort beste wensen voor de feestdagen en het nieuwe jaar, omdat ik zelf sinds vorig jaar niet meer de energie kan opbrengen om een nieuwjaarswens de wereld in te sturen. Het is mooi zo. Ik wens iedereen het allerbeste toe, voor zover dat naar omstandigheden tot de mogelijkheden behoort. Of – om met wijlen Cornelis Vreeswijk te spreken: ‘Misschien wordt het morgen beter, maar het komt toch nooit goed.’

Nog even over Hessel Miedema. Bij de festiviteiten laatst t.g.v. het 100 jarig bestaan van het Princessehof viel het me op dat niemand aandacht besteedde aan de grote verdiensten van voormalige directeuren van het Princessehof. Jaap Romein had op zijn minst wel even genoemd mogen worden. En anders wel Hessel Miedema die begin jaren zestig als directeur met een enorme werkdrift de hele collecte van het Princessehof uitvoerig heeft beschreven en gedocumenteerd. Daar teren ze daar nog altijd op.

Maar ja. wat wil je ook. We zitten nu opgescheept met een Vlaming als directeur. Wat weet zo’n opgepompt ego nou van het Friese verleden? Bij de receptie bij de feestelijkheden in het Princessehof sprak ik met Bernard Asselbergs die zijn loopbaan startte als conservator in het Princessehof. Hij is de zoon van Anton van Duinkerken. Zou Kris Callens weten wie Anton van Duinkerken is?

Hoe dan ook, Bernard Asselbergs verbaasde zich – net als ik – over het gebrek aan geheugen bij de huidige staf van het Fries Museum en het Princessehof, met name als het gaat om de rol die Hessel Miedema in het verleden in Princessehof heeft gespeeld.

Dat soort gedachten spookten vannacht nog even door mijn hoofd. Ik weet het, ik moet erover ophouden. Het zijn de donkere dagen voor de kerst…

It’s coming on Christmas
They’re cutting down trees

Reageren is niet mogelijk.