Dwalend door Venetië stond ik opeens voor deze arcade. Ik kreeg een vreemd gevoel van déja vu. Was ik hier ooit eerder geweest? Ik kon het me niet herinneren. Toch oogde deze omgeving heel vertrouwd. Alsof ik me er helemaal thuis voelde en één werd met het plaveisel, de stenen en het uitzicht op het […]
(balkon in Venetië, dichtbij de Accademia) Gisteren kwam ik terug uit Venetië. Daar ben ik vier dagen geweest. Ik ben in mijn leven nu in totaal negen keer in Venetië geweest. Elke keer als ik er terugkom is er bijna niets veranderd. Alleen deze keer was het anders dan alle andere keren. Marijke was er […]
In het voorjaar van 1969 heb ik een hoorspel geschreven. Het heette Herinneringen aan Rouen. Eigenlijk was het geen hoorspel, maar een kort verhaal. Ik heb het hardop gelezen en opgenomen op geluidsband, afgewisseld met allerlei muziekfragmenten die ik voornamelijk ontleende aan grammofoonplaat Miles at Berlin, een liveconcert van Miles Davis in Berlijn. Het was […]
In de eerste decennia na de oorlog werd alom gezocht naar een ‘goddeloze God’ en een ’seculiere religie’. Ook de theoloog Dietrich Bonhoeffer was daar in zijn late werk naar op zoek geweest. Er lopen grillige lijnen van Bonhoeffer via Camus naar het wonderlijke godsbeeld, dat zich in de jaren zestig in het werk van […]
In 1955 fotografeerde Johan van der Keuken, die toen zeventien jaar was, zijn vrienden op het Amsterdams Montessori Lyceum. Hij noemde zijn fotoboek Wij zijn 17. Iedereen, die in de tijd van de wederopbouw zelf zeventien is geweest, herkent deze foto’s. Ze zijn klassiek en tijdloos. Het fotoboek van Johan van de Keuken riep na […]
‘Het probleem van het bewustzijn (juister: van de bewustwording) doet zich eerst dan aan ons voor, wanneer wij beginnen te begrijpen, in hoeverre wij het kunnen missen: en aan het begin van dit begrip plaatst ons thans fysiologie en dierkunde (die dus twee eeuwen nodig gehad hebben om de vooruit ijlende argwaan van Leibniz in […]
Voor De Harpoen, het schoolblad van het Ignatiouscollege, schreef ik midden jaren zestig een aantal korte verhalen en mijn debuutverhaal was De val, een parodie op La chute van Albert Camus. Tegelijk was het ook een interview met mijzelf, waarin ik veel van mezelf prijsgaf, zij het op een vertekende manier. Ik had het verhaal […]
‘Op het Damrak klingelt het belletje van de eerste tram door de vochtige lucht en kondigt het ontwaken van het leven op de uiterste rand van Europa aan, waar op dat ogenblik miljoenen mensen, allen mijn onderdanen, moeizaam en met een bittere smaak in hun mond hun bed uit kruipen, om met een vreugdeloos hart […]