In Stadsschouwburg De Harmonie, januari 1980

In Stadsschouwburg De Harmonie, juli 2000

Gisteren was het alweer zes weken geleden dat Marijke overleed. Dat schijnt een natuurlijke cesuur in de tijd te zijn. De eerste fase van doffe ellende is voorbij. Je probeert het ritme wat op te pakken, structuur te geven aan de dag, nieuwe gewoontes te creëren. Projecten waar ik mee bezig was heb ik stopgezet of afgebouwd. Het schrijven gaat me nog moeilijk af, maar het lezen lukt al een stuk beter.

Voor het eerst heb ik weer een uitnodiging aangenomen voor een lezing. Op 28 december a.s. mag ik spreken op het jaarlijkse kerstcongres in Franeker van de Federatie voor Friese studentenverenigingen in Nederland. Onderwerp: De Friese identiteit. In 1988 heb ik op zo’n congres al eens eerder mogen spreken. Soms lijkt het of de tijd in cirkels rondloopt.

Ik vraag me af wat achteraf bezien de meest blijvende verandering zal blijken te zijn, nu Marijke er niet meer is. Nostalgisch naar het verleden ben ik altijd al geweest. Dus dat zal het niet worden. Integendeel, er is alleen maar meer verleden bijgekomen. Soms vraag ik me af hoe mijn leven zou zijn verlopen als Marijke niet op mijn pad was gekomen. Over mijn psychiatrisch verleden heb ik al vaak geschreven, niet alleen op dit blog, maar ook als coauteur van een boek.

Toen ik Marijke leerde kennen had ik vijf wankele jaren achter de rug. Na mijn acute psychose in 1966 zou het nog zestien jaar duren voordat ik mijn geestelijke gezondheid enigszins op orde had. Het was een lange weg met veel vallen en opstaan om dit deel van mijn verleden achter me te laten. Of me dat zonder Marijke ook was gelukt, betwijfel ik ten zeerste.

In feite is er maar een verklaring mogelijk. Het was de kracht van haar liefde.